Moody's savaş nedeniyle İsrail'in kredi notunu düşürdü: "A1"den "A2"ye geriledi

ABD'li Kredi Derecelendirme kuruluşu Moody's, Gazze'deki savaşın dördüncü ayına girmesi ile birlikte İsrail'in kredi notunu A1'den A2'ye düşürdüğünü açıkladı. Kuruluş, kredi notunun geleceğe yönelik görünümünü de "durağan"dan "negatif"e indirdiğini duyurdu. Binlerce insanın ölümüne ve dünya çapında jeopolitik gerilimlerin artmasına neden olan İsrail savaşın bedelini ekonomisi ile ödüyor.

14/02/2024 19:00 Güncelleme: 16/02/2024 14:26

Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moody's'in İsrail ekonomisine ilişkin geçen yılın son aylarında yayımlanan yıllık rapor tahmini bulunuyor. Kuruluş daha önce İsrail'in kredi notunu "AA"dan "A"ya düşürmüştü. Savaşın başlamasından bu yana ülke ekonomisi ve finans politikaları geniş çapta incelemeye alındı.

Hamas'ın 7 Ekim'de Gazze'den İsrail'in güneyine saldırması ile çatışmanın patlak vermesinden bu yana hükümetin geliri keskin bir düşüş yaşadı. Ayrıca İsrail’in daha fazla savunma ve güvenlik harcaması yapmak için ihtiyaç duyduğu para 19 milyar dolar civarına yükseldi.

Moody's, Hamas ile uzun süredir devam eden savaşı ve İsrail'in ekonomisine getirdiği zararı gerekçe göstererek İsrail'in kredi notunu düşüren ilk büyük derecelendirme kuruluşu oldu.

Yetkililer, mevcut askeri çatışmanın önemli ölçüde artması veya İsrail sınırlarının ötesine yayılması durumunda İsrail'in kredi notunu düşüreceğini açıklamıştı.

S&P Global Ratings ve Fitch Ratings'in yanı sıra üç büyük derecelendirme kuruluşundan biri olan Moody's, İsrail'in notunu "A1"den "A2"ye düşürdü.

Moody's, Gazze'deki savaşın başlamasının ardından İsrail'in kredi notunun 'negatif izlemeye' geçtiğini açıkladı. Aynı zamanda sosyal, politik ve ekonomik riskler nedeniyle kredi görünümünün olumsuz olduğunu da kaydetti.

Raporda, İsrail'in notunun düşürülüp düşürülmeyeceğine ilişkin kararın yalnızca savaşın gelişmesinden değil, aynı zamanda hükümetin savaş sırasında ekonomiyi yönlendirmedeki tutumundan da etkileneceği yönünde hükümete bir mesaj verildi.

"SAVAŞ MALİ BORÇ YÜKÜNÜ GİDEREK ARTIRIYOR"

Ekonomistlerin raporu incelemesinden sonra önemli bir açıklama geldi. Moody's, İsrail'in notunu düşürdü çünkü, “Hamas'la devam eden askeri çatışma, İsrail için siyasi riski maddi olarak artırmanın yanı sıra yürütme ve yasama kurumlarını aynı zamanda mali gücünü zayıflatıyor” denildi.

İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Derecelendirme Kuruluşu Moody's'in İsrail'in kredi notunu düşürme kararını eleştirerek, "ciddi ekonomik iddialar içermeyen bir siyasi manifesto" olduğunu söyledi.

Moody's, İsrail'in savunma harcamalarının 2024 yılının sonunda 2022'de kaydedilenden neredeyse iki katı yüksek olacağını ve önümüzdeki yıllarda da risklerle birlikte Gayri Safi Yurt içi Hasıla'nın (GSYİH) beklenenden fazla büyümeyeceğini tahmin ediyor.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu basına yaptığı açıklamada, İsrail ekonomisinin güçlü olduğunu ve notun düşmesinin tamamen savaşta olmamızdan kaynaklandığını belirtti. Savaş sona erdiğinde kredi notunun bir kez daha artacağına söz verdi.

Ekim ayından bu yana İsrail'in kredi notunu da yeniden değerlendiren S&P, 10 Mayıs için ülkenin kredi notunu güncellemeyi planladı.

Derecelendirme kuruluşu kasım ayında yayımladığı bir raporda, İsrail'in ekonomisinin ve teknoloji sektörünün mali açıdan denge sağlaması gerektiğini kaydetti.

Moody's, avaş sırasında, çatışmanın Gazze dışındaki bölgelere daha fazla tırmanmasının karar alma sürecini güçlü bir şekilde etkileyebileceği konusunda uyardı.

S&P analistleri, "Çatışmanın maddi olarak genişlemesi ve İsrail'in karşı karşıya olduğu güvenlik ve jeopolitik risklerin artması durumunda İsrail'in notunu düşürebiliriz" dedi.

Uzmanlar, "Çatışmanın İsrail'in ekonomik büyümesi, mali durumu ve ödemeler dengesi üzerindeki etkisinin şu anda tahmin ettiğimizden daha önemli olduğu ortaya çıkarsa önümüzdeki 12-24 ay içinde notları da düşürebiliriz” şeklinde konuştu.

İsrail hazinesinin 521 milyar dolarlık bütçesi için bu miktar önemli bir para olarak değerlendiriliyor. Dış borç stoku 300 milyar dolara yükselen İsrail’in yıkılan yerleşim yerlerinin yeniden inşası gibi programlar için yüksek bir bütçe ayırması gerekecek.

Kredi Derecelendirme Kuruluşu, piyasaların hafta boyunca kapanmasının ardından kredi notunu açıkladığında savaşın, "İsrail için siyasi riski önemli ölçüde artıracağını, aynı zamanda yürütme ve yasama kurumlarını ve mali gücünü zayıflatacağını" söyledi.

"SAVUNMA HARCAMASI İKİ KATINA ÇIKTI"

Yetkililer, İsrail'in borç yükünün savaştan önce tahmin edilenden maddi olarak daha yüksek olacağını öngörüyor.

Tel Aviv'deki Meitav Ekonomisti Zabezhinsky, İsrail'in 2024 bütçe açığını finanse etmek için 125 milyar şekele, vadesi dolan borcu yeniden finanse etmek için ise yaklaşık 85 milyar şekele ihtiyacı olacağını söyledi.

Moody's, inşa harcamalarının, hazine gelirindeki düşüşün finansal açıdan yıl sonunda yüzde 3 seviyesinde kalacağını tahmin ediyor.

Ekonomistler, askeri çatışmanın İsrail'in ekonomik gücüne kalıcı ve önemli bir zarar vermeden çözülmesi durumunda kredi notunun mevcut A1 seviyesinde kalmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.

Finsansal maliyetler artıkça İsrail son iki yılın en büyük bütçe açıklarından birini yaşama yolunda ilerliyor.

Yetkililer 2024'te, koronavirüs pandemisinin ve karantinaların etkilerini kontrol altına almak için ağır harcama yapacak olan İsrail'in 2020 yılına göre daha fazla borçlanacağını öngörüyor.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Benjamin Netanyahu İsrail Filistin Gazze