Nikol Paşinyan ve İlham Aliyev arasında Brüksel'de yapılacak görüşmeler iptal edildi

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 5 Ekim tarihinde Çekya’nın başkenti Prag’da Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel ile bir araya gelmişti. Azerbaycan ve Ermenistan arasında Dağlık Karabağ arasındaki sorunların çözümü ve barış anlaşmaları için düzenlenen toplantıya Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da katılım göstermişti.

Prag'da düzenlenen görüşmeler sonrasında Ekim ayının sonlarında Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Brüksel’de bir araya geleceği kararlaştırılmıştı.

Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, geçtiğimiz gün gazetecilere yaptığı açıklamada, Nikol Paşinyan ve İlham Aliyev arasında gerçekleşecek görüşmelerin iptal edildiğini ve bunun Bakü tarafından kaynaklandığını söyledi.

İki ülke geçtiğimiz günlerde, Azerbaycan'ın yeniden ele geçirdiği ayrılıkçı bir bölge olan Dağlık Karabağ üzerinde uzun yıllardır süren çatışmaları sona erdirmek için bir anlaşma imzalamaya istekli olduklarını ve yaklaşık 120.000 etnik Ermeni nüfusunun çoğunun Ermenistan'a kaçmasına neden olduğunu duyurmuştu.

Fakat Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Çarşamba günü Erivan'da düzenlediği basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte Azerbaycan'ın toplantıdan çekildiğini ve görüşmelerin ertelendiğini açıkladı.

Reuters'ın Rusya'nın TASS haber ajansından aktardığına göre, Erivan'ı ziyaret eden Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly ile ortak basın toplantısında açıklamalarda bulunan Mirzoyan, “Görüşmeler için kimin zaman bulamadığını sordunuz. Açıkçası bu kişi Azerbaycan'ın cumhurbaşkanıdır. Umarım sorun gerçekten zaman bulamamasıdır. Ermenistan bu toplantıya bütün isteğiyle katılmaya hazırdı” ifadelerini kullandı.

Rus haber ajansı Interfax’ın paylaştığı bilgilere göre, AB’nin Güney Kafkasya Özel Temsilcisi Toivo Klaar toplantının iptal olduğunu doğrulayarak Avrupa Birliği’nin iki devlet arasında yapılacak toplantı için yeni bir tarih ayarlamaya çalıştığını belirtti.

Azerbaycan tarafından ise toplantının ertelenmesi hakkında bir açıklama henüz gelmedi.

AB’nin devreye girmesiyle ilerleyen dönemde yapılması planlanan toplantıya Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılıp katılmayacağı ise belirsizliğini koruyor.

TAHRAN GÖRÜŞMELERİ

Geçtiğimiz pazartesi günü Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Azerbaycan’ın saldırısının Dağlık Karabağ üzerindeki kontrolünü yeniden sağlamasından bu yana iki ülkenin temsilcileri arasındaki görüşmeler için İran'daki Azerbaycanlı mevkidaşı ile bir araya geldi.

Tahran’da düzenlenen görüşmelere, Azerbaycan’ın yakın müttefiki konumunda bulunan Rusya ve Türkiye’nin dışişleri bakanları da katılım gösterdi.

İran Dışişleri Bakanı Hossein Amirabdollahian, görüşmeler hakkında yaptığı açıklamada, “Bölgedeki tüm ülkeler için tarihi bir fırsat mevcut. Güney Kafkasya'daki savaş sona erdi ve barış ve işbirliği zamanı geldi” şeklinde konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, temel sorunun bir barış anlaşması üzerinde daha fazla çalışılmaması olduğunu belirtti. Lavrov, "Her iki taraf da Karabağ'ın Azerbaycan'a ait olduğu konusunda hemfikir ve çözülmesi gereken ana mesele budur" dedi.

Rusya, kendisini her ikisi de eski Sovyet Cumhuriyeti devletleri olan Azerbaycan ve Ermenistan arasında güvenlik garantisi olarak görüyor ancak Ukrayna ile olan savaştaki talepleri, dikkatinin dağılmasına ve Güney Kafkasya'daki etkisinin zayıflamasına neden oldu.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, X sosyal medya platformunda paylaştığı bir açıklamada, Ankara'nın Pazartesi günü gerçekleşen Tahran görüşmelerini memnuniyetle karşıladığını ve "normalleşme ve barış süreçlerine ivme kazandıracaklarını" umduğunu belirtti.

DAĞLIK KARABAĞ

Dağlık Karabağ bölgesi, uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınmaktadır ancak 1990'larda Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ayrılıkçı etnik Ermeni yetkililer tarafından kontrol edilmiştir.

Ermenistan ve Azerbaycan arasında 1990'larda ve 2020'de Dağlık Karabağ üzerinde iki savaş yaşandı ancak  Eylül 2023'te Azerbaycan’ın başlattığı antiterör operasyonundan sonra Bakü bölgenin tam kontrolünü ele geçirdi. 

İlham Aliyev daha önce Zengezur Koridoru olarak adlandırılan bağlantıyı Azerbaycan için “tarihsel bir gereklilik” olarak adlandırmıştı ve gerektiği takdirde zorla kuracaklarını vurgulamıştı.

Aliyev'in üst düzey dış politika danışmanı Hikmet Hajiyev, Reuters'a verdiği röportajda, Azerbaycan'ın Zengezur’un kontrolünü ele geçirmek gibi bir planının olmadığını söyledi.

Hajiyev, “İki tarafta Zengezur Koridoru’nun açılışı konusunda anlaşamadı ve sonuç olarak proje bizim açımızdan çekiciliğini kaybetti. Bu konuda İran ile görüşmelere devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.