Gürcistan'da protestolara neden olan yasa tasarısı geri çekildi

Gürcistan'da Halkın Gücü Partisi'nin parlamentoya sunduğu "Yabancı Etkilerin Şeffaflığı Hakkında" yasasına göre, yıllık finansmanlarının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından alan STK ve medya kuruluşları, her yılın ocak ayında kendilerini "yabancı ajan" olarak kaydettirmek zorunda kalacaktı. Ancak Gürcistan, iki gece süren şiddetli protestolar ve benzeri bir Rus yasasından ilham alındığı yönündeki eleştirilerin ardından “yabancı ajanlar” yasa tasarısını geri çekti.

Gürcistan Parlamentosu'nda, "Yabancı Etkilerin Şeffaflığı Hakkında" yasa tasarısı birinci okumada onaylanmıştı. 

Söz konusu yasa tasarısı; iktidardaki Gürcü Rüyası Partisi’nin yakın ortağı Halkın Gücü Partisi tarafından parlamentoya sunulmuştu. Halkın Gücü Partisi, Batı karşıtlığı ile biliniyor.

Tasarı, 3 ve 6 Mart’taki görüşmeler sırasında milletvekilleri arasında kavgalara neden olmuştu.

Gürcistan Milletvekili Jeka Kherkheulidze, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Kadınlar da dahil olmak üzere tüm muhalefet milletvekillerini zorla kovaladılar. Bina polis tarafından kuşatıldı, gazetecilere izin verilmiyor, bu da yasanın çoktan başladığı anlamına geliyor”ifadelerini kullanmıştı.

Parlamentoda çoğunluğa sahip olan iktidardaki Gürcü Rüyası partisinin temsilcileri, tasarıyı destekleyeceklerini ve Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili’nin veto etmesi halinde bunu aşmaya çalışacaklarını açıklamıştı.

Ancak Gürcistan’da, “Yabancı Etkilerin Şeffaflığı Hakkında” yasa tasarısının parlamentoda onaylanması başkent Tiflis’i karıştırdı. Çok sayıda protestocu, yasa tasarısının onaylanması üzerine parlamento binası önünde toplandı.

Göstericiler parlamento binasının bir girişini kapatmaya çalıştı. Protestocular daha sonrasında ise parlamentoya ulaşımın sağlandığı yolu kapatmak istedi. Gösteriye müdahale eden polise de taş ve molotof kokteyli fırlattı.

Gürcistan polisi biber gazı ve tazyikli su kullanarak protestoculara müdahale etti. Bazı göstericiler gözaltına alındı.

CUMHURBAŞKANI SALOME YASAYA TEPKİ GÖSTERDİ

Gürcistan'da Cumhurbaşkanı, meclisten geçen yasaları sadece bir kere veto edebiliyor. Vetodan sonra yasa meclise bir daha gidiyor ve meclisin çoğunluğu yasaya “evet” oyu verirse, Cumhurbaşkanı bir daha veto edemiyor.

ABD’de temaslarda bulunan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, telekonferans yoluyla göstericilere hitap ettiği konuşmasında, parlamentonun onayladığı “Yabancı Etkilerin Şeffaflığı” hakkında yasanın aslında Rusya’nın talimatıyla hazırlanmış olabileceğini iddia etti.

“Bu yasa ne şekilde olursa olsun iptal edilmelidir” diyen Cumhurbaşkanı Zurabişvili, “Daha ilk günden bu yasayı veto edeceğimi söylemiştim ve veto edeceğim” ifadelerini kullandı.

ABD Büyükelçiliği ise oylamayı, “Gürcistan demokrasisi için kara bir gün" olarak nitelendiren bir bildiri yayımladı.

Bildiride, parlamentonun, “Kremlin'den ilham alan bu yasaları ilerletmesinin, Gürcistan halkının Avrupa entegrasyonu ve demokratik gelişimiyle bağdaşmadığı" ifade edildi.

İktidar partisinin genel başkanı Irakli Garibaşvili ise düzenlediği basın toplantısında, ABD Büyükelçiliği’nin açıklamalarına, “radikal muhalefet ve taraftarları için kara bir gün” diyerek yanıt verdi.

Gürcistan’ın AB aday statüsü başvurusu Brüksel tarafından değerlendirilme aşamasında.

AB'nin Dış Politika Sorumlusu Josep Borrell de salı günü yaptığı açıklamada, tasarının "AB değerleri ve standartlarıyla bağdaşmadığını" söyledi.

GÖSTERİCİLER ONAYLANAN YASAYI NEDEN PROTESTO EDİYOR?

Gürcistan'da Halkın Gücü Partisi'nin parlamentoya sunduğu "Yabancı Etkilerin Şeffaflığı Hakkında" yasasına göre, yıllık finansmanlarının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından alan STK ve medya kuruluşları, her yılın ocak ayında kendilerini "yabancı ajan" olarak kaydettirmek zorunda kalacaktı. Kaydı yapmayanlar ise 25 bin lari (182 bin TL) para cezasına çarptırılacaktı. 

Muhalefet partileri, tasarıyı “Rus tipi yasa” olarak nitelendiriyor ve bağımsız medya kuruluşları ile sivil toplum örgütlerinin yaftalanarak susturulacağını savunuyordu.

Gösteriye katılan ana muhalefet partisi Birleşik Ulusal Hareketi ile diğer muhalefet partilerinin liderleri, söz konusu yasanın demokrasi karşıtı olduğunu belirtiyordu.

Göstericilerin büyük çoğunluğu ise tasarının yasalaşması halinde AB ile yürütülen sürecin baltalanmasından endişe ediyordu.

Dün akşam saatlerinde de başkent Tiflis'te Şota Ruataveli Caddesi'nde bir araya gelen göstericiler, onaylanan yasaya tepki gösterdi.

Parlamentonun önünde toplanan ve caddeyi de kapatan göstericiler, parlamentonun söz konusu yasayı iptal etmesini istedi.

Bu yasanın, Rusya'daki yabancı ajanlar hakkındaki yasaya benzediğini savunan göstericiler, "Rus yasasına hayır" sloganı attı.

Gösterilerde, Avrupa Birliği ve Ukrayna bayraklarının kullanılması dikkat çekti.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski de gösterilerle ilgili sosyal medya hesabından açıklama yaptı.

Ukrayna ile birlikte Gürcistan'ı da Avrupa Birliği'nde (AB) görmek istediklerini belirten Zelenski, "Bugünlerde Gürcistan meydanlarında ve sokaklarında Ukrayna bayrağı taşıyan herkese teşekkür etmek istiyorum. Tiflis'te çalınan milli marşımız için de ayrıyeten teşekkür ederim. Avrupa Birliği'nde olmak istiyoruz ve olacağız. Gürcistan'ın ve Moldova'nın da Avrupa Birliği'nde olmasını istiyoruz ve olacaklarına da eminim" dedi.

Gürcistan’ın iktidar partisi, iki gece süren şiddetli gösterilerin ardından “yabancı ajanlar” yasa tasarısını geri çekti. 

Gürcü Rüyası Partisi yaptığı açıklamada, “Desteklediğimiz yasa tasarısını hiçbir çekince olmaksızın koşulsuz olarak geri çekiyoruz” ifadelerini kullandı.

Ancak muhalifler tasarının geri çekilmesini yeterli bulmadı. Euronews’in aktardığına göre, Muhalefet partileri hükümetin söz konusu yasa tasarısını kınamasını ve protestolar sonrasında gözaltına alınanların serbest bırakılmasını istedi.

Droa Partisi milletvekili Giga Lemonjala, bu talepleri yerine getirilene kadar protestoların devam edeceğini söyledi.

Polisin kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz, şok bombası ve tazyikli su kullandığı eylemler sırasında en az 77 kişinin göz altına alındığı bildirilmişti.

Gürcistan Başbakanı Irakli Garibaşvili, yasanın bütün yabancı fonlu kuruluşları kapsayacağının altını çizmişti.

Yasa, Rusya tarafından fonlanan kurumları da kapsıyordu. Ancak benzer bir “yabancı ajan” düzenlemesi Rusya’da 2012 yılında yasalaşmış ve Batı’dan fon alan sivil toplum örgütleri ile medya hedef alınmıştı.

Gürcistan’da halkın yüzde 80’i Batı’yı destekliyor ve Gürcistan Başbakanı Irakli Garibaşvili’nin, Ukrayna krizinde “yetersiz kaldığını” düşünüyor.

Ukrayna, Rusya'ya karşı Gürcistan'da ikinci bir cephe açılmasını istemişti. Ancak iktidardaki Gürcü Rüyası partisinin lideri Irakli Garibaşvili, hükümet olarak buna karşı olacaklarını belirtmişti.

Gürcistan, Rusya’yı doğrudan karşısına almak istemiyor. 2008’de Gürcistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya, Tiflis hükümeti için tehlike oluşturuyor.

Gürcistan, Batılı devletlerin destek vaatlerinin gerçeği yansıtmadığını düşünüyor ve temkinli hareket ediyor.

Diğer yandan Gürcistan, Rusya ile arasında gelişen ticaretin sekteye uğramasını ve ekonomisinin zarar görmesini istemiyor.

Bu nedenle Gürcistan, Rusya ile savaşmak istemiyor. Bir yandan Rusya ile diplomatik ve ticari ilişkilerini geliştiren Gürcistan, bir yandan da AB’ye üye olmak istiyor.