Rusya ve Türkiye ortak banka kurmayı hedefliyor: AB ve ABD yaptırımlarının önüne geçilecek

Rus ve Türk yetkililer, Avrupa Birliği (AB) ve ABD’nin yaptırım tehditleri nedeniyle yaşanılan ödeme ve transfer sorunlarını çözmek amacıyla iki ülke arasında ortak bir banka kurulması için görüşmelere başladığını açıkladı.

Rusya’nın Moskovskiy Komsomolets gazetesi tarafından paylaşılan habere göre, taraflar ortak bir finans kurumunun kurulmasının ülkeler arasındaki ticarete olumlu yönde yansıyacağı görüşünü paylaşıyor.

Türkiye’de birtakım özel bankalar, ocak ayında AB ve ABD’nin ikinci yaptırım tehditleri nedeniyle Rus firmalarının hesaplarını kapatma kararı almıştı. Ayrıca Rus vatandaşların banka hesabı açmasına yönelik prosedürler de sıkılaştırılmıştı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Moskova’nın durumu çözmek için Ankara ile temas halinde olduğunu duyurdu. İki ülkenin ödeme pazarındaki sorunlar birkaç yıldır devam ediyor.

2022 yılında ödemelerin yapılması için ayrı bir banka kurulması fikri gündemdeydi. Bu banka Batılı ülkelerin yaptırımlarına maruz kalabilirdi ancak ödemeler yerel para birimleriyle (Türk lirası ve ruble) yapılacağı için bu durum bankanın çalışmasını olumsuz anlamda etkilemeyecekti.

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Plehanov Rusya Ekonomi Üniversitesi Küresel Finansal Piyasalar ve Fintech Bölümü Doçenti İlyas Zaripov, şu şekilde konuştu:

Rusya ile Türkiye arasında ortak banka kurulması, komşu ülkeler arasında istikrarlı yerleşimlerin sağlanması için acil bir ihtiyaç. İki ülke arasındaki ticaret hacminin 2023 yılında 57 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor ve bu rakam 2022 yılına kıyasla yaklaşık 11 milyar dolar azaldı. Rusya ile Türkiye arasındaki ticari ilişkileri ve karşılıklı yatırımları artırma konusunda büyük bir potansiyel olmasına rağmen, yerleşim sorunları nedeniyle bu potansiyel tam olarak gerçekleştirilemiyor. Türk bankaları Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımlara karşı zaten çok hassastı (2022 sonbaharından bu yana Rus ödeme sistemi Mir ile bağlantıları kesildi), ancak ABD Başkanı Joe Biden’ın aralık ayında Rus şirketlerinin yaptırımları delmesine yardımcı olduğundan şüphelenilen finans kuruluşlarına karşı ABD yönetimi tarafından ikincil yaptırımların uygulanması için basitleştirilmiş bir prosedür oluşturan kararnamesinden sonra, Türk bankalarının Rus karşı taraflara ödeme yapmayı reddetmesi sistemsel bir sorun haline geldi.

Aynı zamanda, Türk bankaları Rusları hesaplarını kapatmaya zorlamaya başladı: Rus şirketlerini işleri için herhangi bir bankacılık desteğinden mahrum bırakıyorlar. Bu durum sadece Türklerin ABD’nin ikincil yaptırımlarına maruz kalma ve Batılı muhataplarının gözünde reytinglerini ve ticari itibarlarını kaybetme korkularıyla değil, aynı zamanda bazı Türk bankalarının Batılı şirketlere ait olması ve bu nedenle başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin siyasi baskılarına karşı savunmasız ve uysal olmalarıyla da açıklanmaz.

BANKAYA YÖNELİK YAPTIRIMLARIN OLASI ETKİSİ

Rusya ve Türkiye’nin ortak girişimi sonucunda kurulacak bankanın AB ve ABD tarafından yaptırıma maruz kalması oldukça yüksek bir ihtimal gibi görünüyor. 

Ancak bu finans kuruluşunun direkt olarak yerel para birimindeki ödemelere ve yerleşimlere yöneldiği dikkate alınırsa, Rusya ve Türkiye ortak bankasının Batı bankaları ile ilişkilerini sürdürmeye ihtiyacı olmadığı için olası yaptırımların etkisi oldukça düşük olacaktır.

Bu finans kuruluşunun perakende müşterilerinin sorunlarını, Mir ve Troy ödeme kartları ile yapılan harcamaları çözmesi pek de mümkün görünmüyor.