Barış ve Demokrasi Partisi, Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, Emek Partisi, Ezilenlerin Sosyalist Partisi, Sosyalist Demokrasi Partisi, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi gibi solcu partilerin yanı sıra bazı aşırı sol gruplar, feminist hareket, LGBT dernekleri, sendikalar ile Alevi, Ermeni ve Pomakları temsil eden etnik girişimleri bünyesinde toplamak üzere yola çıktığını vurgulayan Halkların Demokratik Partisi (HDP) 11 Temmuz 2014’te kuruldu.
 
HDP’nin temelleri, 14-15 Ekim 1989 tarihinde Paris’te düzenlenen Kürt Konferansı’na katıldıkları için partileri Sosyal Demokrat Halkçı Parti’den (SHP) ihraç edilen 7 Kürt milletvekillerinden oluşuyordu.
 
İlk olarak Yeni Demokratik Oluşum çatısı altında bir araya gelen milletvekilleri, 7 Haziran 1990’da Halkın Emek Partisi’ni (HEP) kurdu. HEP’in 1993 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılması ile birlikte yeni partiler kurarak siyasi hayatlarına devam ettiler.
 
HDP’ye gelene kadar kurulan partiler;
 
25 Haziran 1992: ÖZDEP
7 Mayıs 1993: Demokrasi Partisi (DEP)
11 Mayıs 1994: Halkın Demokrasi Partisi (HADEP)
24 Ekim 1997: Demokratik Halk Partisi (DEHAP)
9 Kasım 2005: Demokratik Toplum Partisi (DTP)
3 Mayıs 2008: Barış ve Demokrasi Partisi (BDP)
 
olarak sıralanabilir.
 
HDP kurulduktan sonra parti içerisinde BDP’den çok sayıda isim yer aldı ve aktif faaliyetlerini burada yürüttü.
 
Partide 2012 yılında Fatma Gök – Yavuz Gönen, 2013 yılında Sebahat Tuncel – Ertuğrul Kürkçü EŞ Genel Başkan görevlerini yürüttü.  
 
22 Haziran 2014’te düzenlenen olağanüstü kongrede Selahattin Demirtaş HDP Eş Genel Başkanlığa getirildi. Diğer Eş Genel Başkan ise Figen Yüksekdağ oldu.
 
2014 seçimlerinde BDP tabanından beklediği ilgiyi göremeyen HDP, yüzde 2,12’de kaldı.
 
Parti, 2015 yılında yüzde 13 oy alarak barajı geçti.
 
2007 Türkiye genel seçimlerinde Diyarbakır, 2011 genel seçimlerinde Hakkâri ve Haziran 2015 genel seçimlerinde İstanbul milletvekili olarak meclise giren HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, 2014 yılının ağustos ayında, ilk defa referandum yoluyla yapılan cumhurbaşkanlığı seçimine katılan 3 adaydan biri olan Selahattin Demirtaş %9.76 oy alarak 3. sırada kaldı.