Latin Amerika'da bir ilk gerçekleşebilir: Arjantin, Milei liderliğinde NATO yolunda

Baran DÖNER

Latin Amerika ülkesi Arjantin'de Başkan Javier Milei'nin sağcı hükümeti, Batılı güçlerle bağları güçlendirmeyi ve yatırım çekmeyi hedeflediği bir zamanda birçok siyasi ve güvenlik işbirliğinin önünü açacak bir statü olarak görülen NATO'ya katılmayı hedefliyor.

Bu talep, NATO Genel Sekreter Yardımcısı Mircea Geoana ve Arjantin Savunma Bakanı Luis Petri’nin bölgesel güvenlik sorunları hakkında Brüksel'de görüşmelerde bulunmasıyla geldi.

Geoana, Arjantin'in ittifakta önemli bir ortak olma teklifini memnuniyetle karşıladığını belirtti. Ancak Arjantin’in ittifaka katılabilmesi için diğer üye devletlerin onayı gerekiyor.

Arjantin, NATO’ya katılması durumunda ülkede bulunmayan ileri teknolojiye, çeşitli güvenlik sistemlerine ve üst düzey eğitim modellerine erişim sağlayabilecek.

MİLEİ İLE DEĞİŞEN EKONOMİK PROGRAM

Başkan Javier Milei, yıllarca süren korumacı ticaret önlemlerini tersine çevirmeyi ve ülke ekonomisini çıkmaza sokan uluslararası borcu hafifletmeyi amaçlayan radikal özgürlükçü bir gündemi zorluyor.

Milei, başkan olarak geçirdiği son dört ay boyunca Arjantin'in dış politikasını, Amerika Birleşik Devletleri'ne neredeyse koşulsuz destek vererek yeniden şekillendirdi.

Milei'nin adımları, geçmiş yönetimlerin Washington ve Avrupalı müttefiklerle ilişkilerin bozulmasına izin vermesinden sonra Arjantin'i küresel ekonomide öne çıkarma çabasının bir parçası olarak görülüyor.

Milei hükümeti ayrıca Batı ülkeleriyle bağları ısıtarak güvenlik avantajları arıyor. ABD hükümeti, Arjantin'e 20 yıldan uzun bir süre sonra ilk kez 40 milyon dolarlık yabancı askeri finansman sağladığını duyurdu. Bu durum, İsrail gibi önemli ABD müttefiklerinin Amerikan silahları satın almasına izin veren bir yardım fonu olarak öne çıkıyor.

Arjantin ordusunun modernize edilmesine yardımcı olmayı amaçlayan fonlar, Arjantin'in nisan ayı başlarında Danimarka'dan satın alınan 24 Amerikan F-16 savaş uçağının faturasını ödemeye katkı sağlayacak.

Savunma Bakanı Petri, gelişmiş savaş uçaklarının satın alınmasını 1983'te "Arjantin'in demokrasiye dönüşünden bu yana en önemli askeri satın alma" olduğunun altını çiziyor. 300 milyon doları bulan bu askeri harcamalar, Milei hükümetinin siyasi muhaliflerinden eleştiriler almasına neden oldu.

UKRAYNA İLE YAKINLAŞMA 

NATO, nisan ayında kuruluşunun 75. yıl dönümünü kutladı. Ancak karşısında saldırgan bir Rusya yer alıyor ve Donald Trump'ın ABD’de yeniden iktidara dönme ihtimali de bulunuyor.

Rusya’nın 2022 yılında Ukrayna'yı işgal girişimi ve Varşova Paktı grubuna karşı koymak amacıyla tehditkar söylemlerde bulunması, NATO'yu yeniden canlandırdı.

İttifak o zamandan bu yana Doğu Avrupa'daki gücünü pekiştirdi. Finlandiya ve İsveç NATO’ya katıldıktan sonra ittifak 32 üyeye ulaştı ancak savaş NATO'nun dikkatini doğudaki eski düşmanı Moskova'ya yeniden odakladı.

Milei, göreve geldiğinden beri savaştan zarar gören Ukrayna ulusunun ana savunucularından biri oldu ve diğer ülkeleri “Batılı, demokratik ve özgür bir dünya" için iyi ilişkiler kurduğu Ukrayna lideri Volodimir Zelenski'yi desteklemeye çağırdı.

NATO’YA TAM ÜYELİK STATÜSÜ MÜMKÜN MÜ?

Arjantin’in resmi olarak NATO’ya katılması, 32 NATO üyesinin tümünün fikir birliğini gerektiriyor. Arjantin'in kilit NATO müttefiklerinden İngiltere ile ilişkileri, iki devletin Güney Atlantik'teki tartışmalı Falkland Adaları için savaşa girdiği 1982 yılından bu yana donmuş durumda.

NATO’nun Latin Amerika bölgesinden hiçbir üyesi bulunmuyor. Kolombiya, NATO’nun üyesi değil ancak küresel ortak devletlerden biri konumunda bulunuyor.

Bir ülkeye "küresel ortak" statüsü vermek, NATO müttefiklerinin bir saldırı durumunda ülkenin savunmasına yardım edeceği anlamını taşımıyor. NATO’nun kuruluş anlaşmasının 5. maddesinde belirtilen bu taahhüt, ittifakın tam üyeleriyle sınırlıdır.

NATO'nun Arjantin ile diyaloğu 1990'ların başında başladı. Eski ABD Başkan Bill Clinton o sırada Amerikan yanlısı hükümete Bosna'ya barışı koruma operasyonlarına asker gönderdiği için teşekkür etti ve büyük ölçüde sembolik bir hareketle, 1998 yılında Arjantin'i "Büyük NATO dışı müttefik" olarak belirlemişti.