Türkiye Cumhuriyeti'nin geçirdiği en büyük 10 deprem
Depremler, yerküredeki tektonik levhaların fay hatlarında birbirine sürtünmesi ve enerji açığa çıkarması sonucu oluşuyor. Tektonik plakalar sürekli hareket ederek her an depreme sebep olurlar. İçinden birden fazla fay hattı geçmesi dolayısıyla deprem bölgesi olan ve her an büyük bir depremin tehdidi altında olan Türkiye’de sıklıkla korkutucu depremler yaşanıyor.
1- Türkiye’de yaşanan depremlerin moment magnitüd ölçeği bakımından Kandilli Rasathanesi’ne göre en büyüğü 1939 Erzincan depremidir. Kandilli’ye göre 7.9, Amerikan Jeoloji Araştırmaları Kurumu’na (USGS) göre 7.8 büyüklüğünde gerçekleşen ve depremlerin şiddetini ölçen 12 basamaklı (I- aletsel, XII - afetsel) Mercalli ölçeğinde XI (olağanüstü) şiddetine kadar ulaşan bu deprem; 32 bin 968 ölüme ve 100 binden fazla yaralıya sebep olurken, 116 bin 720 binanın hasar görmesine neden oldu.
2- 17 Ağustos 1999’da Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde gerçekleşen 7.8 (USGS 7.4) büyüklüğündeki “Marmara depremi” olarak bilinen ve Marmara Bölgesi’nin büyük bir kısmında hissedilen deprem ise ikinci en büyük depremdir. Hâlâ hafızalarımızda olan bu deprem, 2010’daki TBMM Araştırma raporuna göre, 96 bin 796 konuta verdiği ağır hasarla, 18 bin 373 ölüme ve 48 bin 901 yaralanmaya sebep olmuştur. X (çok şiddetli) şiddetinde tarif edilen bu depremin ardından iki buçuk metreyi aşan büyüklükte tsunami dalgaları meydana gelmiştir.
3- Cumhuriyet tarihinde gerçekleşen üçüncü en büyük deprem felaketi ise “Asrın afeti” olarak nitelenen 2023 Kahramanmaraş-Gaziantep depremleridir. Kandilli’ye göre 7.6 ve 7.7, USGS’e göre 7.8 ve 7.5 büyüklüğünde gerçekleşen bu depremler Cumhuriyet tarihinin en çok ölüme sebep olan depremleri olarak kayda geçmişlerdir. Arama-kurtarma çalışmalarının hâlâ sonlanmadığı deprem en az 35 bin ölüme, 100 binden fazla yaralanmaya yol açmış; 30 binden fazla binada hasar oluşturmuştur. XI (olağanüstü) şiddetindeki deprem Türkiye’de 10 ili ciddi şekilde etkilerken; Suriye’de de büyük yıkıma sebep olmuş, Mısır’da da hissedilmiştir.
4- 1976’da Van’da gerçekleşen 7.5 büyüklüğündeki deprem de merkez üssü olan Çaldıran’daki evlerin yüzde 95’inin yıkılmasına sebep oldu. Aynı zamanda iki bin kilometrekarelik bir alandaki evlerin yüzde 80’ini de yıkan bu depremde toplam 3 bin 840 kişi öldü, 497 kişi yaralandı. Havaların aşırı soğuk olmasının ölümleri artırdığı IX (şiddetli) şiddetindeki bu depremde 9 bin 232 bina zarar gördü.