Çin ve Hindistan arasında kalan Nepal'e ne olacak?

Himalayalar'ın güney yamaçlarında yer alan doğu, güney ve batı Hindistan ile kuzeydeki Tibet Özerk Bölgesi arasında Çin ve Hindistan'ın mücadelesinde kilit noktalardan biri olan Nepal, milyarlık iki ülkenin çıkar çatışmalarının da merkezi. Siyasi ve politik olarak en zor coğrafyalardan birisinde yer alıyor. Nepal Hindistan'da mı? Nepal güvenli bir ülke mi? Nepal neden tehlikelidir?

İlk kez 1962 yılında Aksai Chin ve Ladakh arasındaki sınır bölgesinde Çin – Hindistan gerilimi başlamış, 1975 yılından sonra bölgede zaman zaman gerilim tırmansa da fiili bir çatışma yaşanmamıştı.

Son gerilim ise 2017 yılında gün yüzüne çıktı ve Çin'de Donglang ve Hindistan'da da Doklam diye bilinen plato boyunca uzanan Çin'in devasa yol genişletme planını durdurmak için Hint askerleri iki ülke arasında kalan Butan’a girdi.

Hindistan ve Çin arasındaki Himalaya sınırında çatışmalar yeniden alevlendi ve 20 Hint askerin ölümü ile sonuçlandı.

Hindistan’ın iki ülke arasındaki gerilime neden olan bölgede askeri tesislerini geliştirme kararı alınca Çin, buna karşılık bölgedeki askeri hava üssünü genişleterek ve burada altyapı tesisleri inşa etti.

Çin ayrıca nisan ayı sonlarına doğru Fiili Kontrol Hattı (LAC) üzerindeki tartışmalı bir bölge olan Ladakh'taki Galvan Vadisi'ne binlerce asker gönderdi.

Çin, Hindistan ile çatışmaların alevlenmesinin ardından kaybını açıklamayı reddederken, bölgede hiç konuşulmayan ama diplomatik olarak zor durumda kalan ülke yine Nepal oldu.

Ülkede yerel bir atasözüne göre, “iki filin arasına uzanmış çimen” olarak tarif edilen Nepal, iki küresel devin çıkar çatışmalarının da odağında yer alıyor.

Brabim Karki’nin Independent Türkçe için kaleme aldığı makalede yer alan bilgilere göre, Nepal her iki ulus için stratejik önem arz ediyor ve bu Himalaya ülkesi üzerinde hâkimiyet kurmaya dair girilen kavga mevcut anlaşmazlığı daha da kötüleştirme ihtimali taşıyor.

Söz konusu çatışma göz önüne alınacak olursa bu ulusun geleceğine yönelik kaygılar için de ortada yeni sebepler bulunuyor. Nepal kısa süre önce Lipulekh, Kalapani ve Limpiyadhura bölgelerini hâkimiyeti altındaki toprak parçaları olarak gösteren yeni bir siyasi harita yayımlayarak, Hindistan'la uzun süredir devam eden toprak ihtilafıyla ilgili tutumunu sertleştirdi. Nepal parlamentosu da ülkenin haritasının gözden geçirilmesine yönelik Nepal hükümeti tarafından sunulan değişiklik tasarısını onayladı. Hindistan bu hareketin Nepal'i Çin'in taşeronu haline getirdiğini düşünüyor.

Nepal hükümetinin bu cesur hamlesi, Hindistan'ın Kailaş-Mansarovar hac güzergâhının parçası olarak ülkeyi Lipulek üzerinden Çin'e bağlayan bir yol inşa etmesinin ardından geldi. Nepal bu geçiş yolunun kendi topraklarına girdiğini ileri sürdü. Hindistan ise bu iddiayı reddetti. Hindistan Kara Kuvvetleri Komutanı General Manoj Mukund Naravane, Nepal'in Hindistan'ın yaptığı yola karşı çıkmasının başkasının emrine dayandığını söyleyerek bu ülkenin Çin adına hareket ettiğini ima etti. Khadga Prasad Sharma Oli liderliğindeki Nepal hükümeti Çin'e yakın görülüyor.