Af Örgütü, Myanmar ordusunun ticari kaynaklarını deşifre etti!
Sınır Tanımayan Doktorlar kuruluşunun raporunun ardından Uluslararası Af Örgütü, Myanmar ordusunun küresel ticari ilişkilerini deşifre etti. MEHL adlı holdingin yönetim kurulunun tamamen üst düzey askeri yetkililerden oluştuğunu vurgulayan Af Örgütü yetkilileri, insan hakları ihlallerini "farkında olmadan" finanse etme gibi bir durumdan bahsedilemeyeceğini söylüyor.
Myanmarlı iki askerin Arakanlı Müslümanlara karşı gerçekleştirilen kitlesel saldırıları ilk kez itiraf etmesinin ardından Af Örgütü'nün son raporu da Tatmadaw adıyla bilinen ordunun ticari ilişkilerini gözler önüne seriyor.
Sızan belgelere dayandırılan raporda, küresel çapta ticari işletmelerin, uluslararası hukuka aykırı suçlar ve diğer bazı insan hakları ihlalleriyle doğrudan sorumlu sayılan birçok birimi kapsayan Myanmar ordusunun finansmanıyla nasıl bağlantılı olduğu anlatılıyor.
Myanmar ordusunun, madencilik, bira, tütün, hazır giyim ve bankacılık sektörleri dahil birçok alanda örtülü faaliyetler sürdürdüğü belirtilen Myanmar Economic Holdings Limited (MEHL) şirketinden yüksek oranlarda gelir topladığı belirtiliyor.
Rapora göre MEHL'in Japon bira firması Kirin'le Güney Koreli metal devi POSCO dahil yabancı ve yerli birçok şirketle ortaklık ilişkileri bulunuyor.
Holdingin hissedarlarına ait kayıtlarsa, aralarında muharebe birliklerinin de olduğu askeri birimlerin MEHL'in hisselerinin üçte birine sahip olduğunu gösteriyor.
Arakan (Rakhine) eyaletinde Müslüman Rohingyalara ve diğer etnik azınlıklara karşı düzenlenen vahşice eylemleri de içeren operasyonları yürüttüğü belirtilen Batı Komutanlığı'yla MEHL arasındaki bağlantıları da işaret eden kayıtlar, MEHL'in kurulduğu 1990'dan bu yana her yıl hissedarların payına düşen yüksek meblağları da ortaya koyuyor.
"İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİN FAİLLERİ KAZANÇ SAĞLIYOR"
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Uluslararası Af Örgütü Ticaret, Güvenlik ve İnsan Hakları Bölümü Başkanı Mark Dummett, "Bu belgeler, Myanmar ordusunun MEHL'in muazzam boyuttaki iş imparatorluğundan nasıl fayda sağladığına dair yeni kanıtlar sunuyor ve orduyla MEHL arasındaki ayrılmaz bağlantıya açıklık getiriyor. Bu, MEHL'in insan hakları ihlallerini farkında olmadan finanse etme meselesi değil, bu kuruluşun yönetim kurulunun tamamı üst düzey askeri isimlerden oluşuyor" diyor.
Dummet, ayrıca "Myanmar'ın yakın tarihinde işlenen en büyük insan hakları ihlallerinin bazılarının failleri MEHL'in ticari faaliyetlerinden kazanç sağlayanlar arasında yer alıyor. Mesela, Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing'in 2011'de MEHL'de 5 bin hissesi vardı. Tartışma götürmez bu kanıtların ışığında, MEHL'le şu an ortaklık yapan ticari kuruluşlar sorumluluk alıp bu ilişkilere son vermeli" sözleri ile durumu açıkca gözler önüne seriyor.
Holdingin küresel iş bağlantılarına gelince, Af Örgütü'nün yürüttüğü araştırmalar MEHL'in iş ortaklarıyla insan hakları ihlalleri arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu gösteriyor. MEHL, Myanmar'da ortak girişimler ya da kâr paylaşım anlaşmaları için bu ortaklarla işbirliği içinde çalışıyor, bu faaliyetlerden kâr elde edildiğinde MEHL'e aktarılıyor, holding de bu kazancı kendi hissedarları arasında dağıtıyor.
Af Örgütü'ne göre Myanmar'da MEHL'le ortak faaliyetler yürüten 8 firma şunlar:
Myanmarlı lojistik firması Ever Flow River Group Public (EFR), Myanmar'da yakut ve yeşim taşı madenciliği yapan Kanbawza Group (KBZ) adlı holding, Japon içecek firması Kirin Holdings, Güney Koreli gayrimenkul şirketi INNO Group, Güney Koreli imalatçı ve giyim ihracatçısı Pan-Pasific, Güney Koreli çelik üreticisi POSCO, Singapur'un fonlarıyla Myanmar'da faaliyet gösteren tütün firması RMH Singapore ve Çinli metal madencilik şirketi Wanbao Mining.
Pan-Pasific şirketi, Af Örgütü'nün bulguları ve Birleşmiş Milletler (BM) misyonunun 2019 tarihli raporunun ardından MEHL'le iş ortaklıklarını sonlandırdıklarını duyurdu. KBZ ve Kirin kuruluşları MEHL'le ilişkilerini gözden geçirmekte olduklarını bildirdi. Diğer işletmelerse raporla ilgili ya açıklama yapmadı ya da herhangi bir taahhütte bulunmadı.
Bahsi geçen firmalardan Kirin, dünyanın en büyük bira üreticilerinden biri olarak kabul ediliyor. Dünyanın en büyük çelik üreticilerinden olan POSCO ise otomotivden inşaat ve gemi yapımı sanayilerine kadar pek çok alanda çelik tedarik ediyor.