Libya krizi dönüm noktasında

Libya’da iç savaşın sona ermesi ve siyasi tabanda birliğin oluşturulması için ülke için ve farklı ülkelerde gerçekleştirilen görüşmeler Libya’nın Gadames kentinde tıkandı. Üç konu üzerinde taraflar uzlaşı sağlayamazken, askeri çatışmaların da tekrardan başlayacağına dair endişeler artmaya başladı.

09/12/2020 12:47 Güncelleme: 09/12/2020 15:17

Cenevre’de ve Fas’ta gerçekleştirilen görüşmelerin ardından Libya krizi bir kez daha dönüm noktasında geldi ve Libya’yı kritik günler bekliyor. Söz konusu dönüm noktası, geçtiğimiz aylarda yapılan müzakerelerde kaybedilen ilerlemeye rağmen siyasi ve askeri seçenekler arasında bocalamaya devam eden ülkenin kaderini büyük ölçüde belirleyecek.

Libyalılar, siyasi tabanda bölünmüş olan Temsilciler Meclisi’ni (TM) birleştirme çabasıyla bir araya gelen milletvekillerinin Libya’nın güneybatısındaki Gadames şehrinde düzenleyecekleri oturumu beklerken diğer yandan askeri cephelerinde yaşanan gerilimi izliyor. Çatışan taraflar, askeri seferberliklerini sürdürürken bir yandan da yeniden başlayan sözlü tartışmaların dozu giderek artıyor.

GADAMES’TEKİ OTURUMUN ERTELENMESİ

Libyalı milletvekilleri, TM’yi birleştirmek için 7 Aralık günü Gadames şehrinde yapılması planlanan oturumun ertelenmesi kararı aldı. Ertelemenin nedeni ile ilgili çelişkili haberler gelirken çoğu, pazar günkü ön istişare toplantısında tartışılan iç tüzük değişikliği, meclis komitelerinin yeniden yapılandırılması ve yeni bir TM başkanı seçilmesi gibi bir dizi dosyayla ilgili yaşanan anlaşmazlıklardan kaynaklandığına işaret ediyor.

Yeni oturumun yapılması planlanan tarihle ilgili de çelişkili haberler geliyor. TM’deki kaynaklar, oturumun bugün yapılacağını açıklarken Gahames’ten dönen milletvekili İsmail eş-Şerif, oturum için henüz resmi bir tarih belirlenmediğini ve yeni oturumun tarihini belirlemek için bir mini komite oluşturulduğunu söyledi.

Gadames kentinin ev sahipliğinde yapılması planlanan oturum, Bingazi TM Başkanlığı'nın Gadames oturumu ile aynı tarihte bir oturum düzenleneceğinin açıklamasından önce, duyurulduğu sırada siyasi süreç için yeni bir itici güç olarak değerlendiriliyordu. Ancak daha sonra derin bir yasama krizi tehdidi oluşturan anlaşmazlık eksenine dönüştü. Milletvekillerinin bir araya gelmelerinin ardından TM başkanının değiştirilmesi arzusu, milletvekilleri arasında görüş ayrılıklarına ve bölünmelere neden oldu. Sirenayka bölgesindeki büyük bir milletvekili grubu başkanın değiştirilmesi fikrine sıcak bakmadı. Bu anlaşmazlıklar, Libya kamuoyuna açılmaya başladı.

TAM YETER SAYI

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan milletvekili İsmihan Bal’un, Gadames şehrinde toplanan milletvekili sayısının 100’ün üzerinde olduğunu ve bu sayının TM başkanlığının dört yıldır bir genel kurul oturumu düzenleyememesinin ardından TM’nin bir oturum yapmasına izin verdiğini söyledi. TM’nin ‘görevlerini yerine getirmek, kendisine verilen yetkileri kullanmak ve ülkeyi geçiş sürecinden çıkarmak’ için yeniden çalışmalarına başlaması gerektiğini vurguladı. Milletvekili Bal’un, “Gadames'de toplanan milletvekilleri, TM iç tüzüğünü değiştirmek ve bunun için yeni bir başkan seçmek için çalışmalarına devam ediyor. Bu çalışmalar, genel seçimlerin yapılacağı tarihe kadar geçiş sürecine liderlik edecek” şeklinde konuştu.

BİNGAZİ’DEKİ TM OTURUMU

Bingazi'deki TM Başkanlığı, iki gün önce aniden çağırıda bulunduğu oturumun planlandığı üzere pazartesi günü (dün) gibi yapılacağını doğruladı. TM Sözcüsü Abdullah Bilhak pazar günü yaptığı açıklamada, “TM, Libya'daki son durumla ilgili gelişmelerin yanı sıra Fas'taki görüşmelerde, milletvekilleri tarafından kararlaştırılan oturuma katılmak üzere birkaç milletvekilinin Gadames şehrine gitmesi konusunu ele alacak” ifadelerini kullandı.

Bilhak sözlerini şöyle sürdürdü: “TM çalışmalarını düzenleyen tüzük olan 2014 tarihli 4 sayılı kanun uyarınca oturum, ancak TM Başkanlığı çağrısı üzerine yapılırsa meşru olacaktır. Bunun dışında hiçbir oturumun meşruiyeti yoktur. Bu nedenle milletvekilleri, bu meşru oturuma davet edildi. Oturumda ülkedeki son gelişmeler ve meclisin gündemi tartışılacak.”

Bilhak, oturumu düzenlemek için yeterli çoğunluğun sağlanması meselesiyle ilgili olarak ise “Konu yarın (dün) netleşecek. Oturum meşruluk açısından askıya alındı. Bu nedenle TM’nin bunu yapmak için yeterli çoğunluğa ihtiyacı yok” dedi.

ASKERİ ÇATIŞMALAR VE GERİLİM

Askeri taraftaki gelişmelere gelince, Libya'da çeşitli savaş cephelerinde askeri çatışmaların yeniden başlamasıyla duyulan korkular, Libya Ulusal Ordusu’ndaki (LOU) askeri kaynakların geçtiğimiz pazar günü Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) bağlı güçlere ait Libya'nın güneybatısındaki Ubari bölgesinde yer alan ‘komando’ kampını kontrol altına aldığını açıklanmasının ardından gerçeğe dönüştü.

Kaynaklar, LUO’nun iki taraf arasında çıkan çatışmalardan sonra kamptaki askerlere teslim olmaları için süre verdiğini söylerken UMH’ye yakın medya kaynakları, kampa giren LUO güçlerinin, Ubari’nin ileri gelenleriyle yapılan görüşmeler ve birkaç aydır devam eden askeri komisyon görüşmelerinin sona ermesinin ardından kamptan ayrıldığını aktardılar.

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri yaptığı açıklamada, saldırıyı eleştirerek, UMH’yi güneydeki silahlı gruplara ‘görevlerini yerine getirmeleri için’ daha fazla destek vermeye çağırdı. Saldırıyı ateşkes anlaşmasının ihlali olarak değerlendiren Mişri, Hafter'i imzalanan anlaşmalara uyma konusunda ciddi davranmamakla suçladı.

Libya Halife Hafter Fayiz es-Serrac