Türkiye’de ilkokullara öğretmen yetiştirmek amacıyla 17 Nisan 1940 tarihinde 3803 sayılı yasa ile açılan okullara Köy Enstitüleri adı verilir.
Tam anlamıyla Türkiye’ye özgü olarak oluşturulan bu eğitim modelinde öncülüğü dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve dönemin İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç üstlendi.
Köy Enstitüleri, köyden aldıkları çocukları eğitip tekrar köye yollayarak halkın eğitilmesi temel alınarak oluşturulmuştu.
Okullar açıldığı dönem okuma yazma oranı yüzde 5, köyde yaşayan nüfus oranı ise yüzde 80’di. 1940 yılından itibaren, tarım işlerine elverişli geniş arazisi bulunan köylerde veya onların yakınlarında Köy Ensititüleri açıldı. İlk olarak, seçilen şehirlerden uzak ancak tren yollarına yakın tarıma elverişli 21 bölgede, köy ilkokullarına öğretmen yetiştirmek üzere açıldı.
Öğretmenler köylülere hem örgün eğitim verecek, okuma yazma ve temel bilgileri kazandıracak hem de modern ve ilmi tarım tekniklerini öğretecekti. Öğretmenler gittiği yörelerde bilinmeyen tarım türlerini de köylülere öğretecekti. Her köy enstitüsünün kendisine ait tarlaları, bağları, arı kovanları, besi hayvanları, atölyeleri vardı. Derslerin %50'lik bölümü temel örgün eğitim konularını içeriyordu. Geri kalanı ise uygulamalı eğitim şeklindeydi.
KÖY ENSTİTÜLERİ NERELERDE AÇILDI?
Akçadağ/ Malatya -1940
Akpınar-Ladik/ Samsun – 1940
Aksu/ Antalya -1940
Arifiye/ Sakarya – 1940
Beşikdüzü/ Trabzon – 1940
Cılavuz/ Kars -1940
Çifteler/ Eskişehir – 1939
Dicle/ Diyarbakır – 1944
Düziçi/ Adana – 1940
Erciş/ Van – 1948
Gölköy/ Kastamonu – 1939
Gönen/ Isparta – 1940
Hasanoğlan/ Ankara – 1941
İvriz/ Konya – 1941
Kepirtepe/ Kırklareli – 1939
Kızılçullu/ İzmir – 1939
Ortaklar/ Aydın – 1944
Pamukpınar/ Sivas – 1941
Pazarören/ Kayseri – 1940
Pulur/ Erzurum – 1942
Savaştepe/ Balıkesir – 1940
KÖY ENSTİTÜLERİ DERSLERİ NELER?
Köy Entitülerinde okutulacak derler: Kültür dersleri, Ziraat dersleri ve Teknik dersler olarak üç şekilde gruplandı.
Kültür dersleri: Türkçe, Tarih, Coğrafya, Yurttaşlık Bilgisi, Matematik, Fizik, Kimya, Tabiat ve Okul Sağlık Bilgisi, Yabancı Dil, El Yazısı, Resim - İş, Beden Eğitimi ve Ulusal Oyunlar, Müzik, Askerlik, Ev İdaresi ve Çocuk Bakımı, Öğretmenlik Bilgisi, Zirai işletme Ekonomisi, Kooperatifçilik.
Ziraat dersleri: Tarla Ziraatı; Bahçe Ziraatı, Sanayi Bitkileri Ziraatı ve Zirai Sanatlar, Zootekni, Kümes Hayvancılığı, Arıcılık ve ipek Böcekçiliği, Balıkçılık ve Mahsulleri.
Teknik dersler: Demircilik ve Nalbantlık, Dülgerlik ve Marangozluk, Yapıcılık, Köy Ev ve El Sanatları, Makine ve Motor Kullanma.
KÖY ENSTİTÜLERİ NE ZAMAN KAPATILDI?
1946 yılında siyasi kaygı nedeniyle, müfredatında ve yapılanmasında kuruluş amaçlarından uzaklaşan değişiklikler yapılan Köy Enstitüleri, ilerleyen yıllarda da, daha önceleri sıkı sıkıya bağlı olduğu "iş için iş içinde eğitim" ilkesinden uzaklaştırıldı. Öğretmen okullarına dönüştürülerek 1954'te kapatıldı.
