Hollanda'da çiftçiler ayaklandı: İklim krizi hayvancılığı bitirecek mi?

Hollanda’da hükümetin gübre kullanımını ve hayvan sayısını azaltmaya yönelik kararına karşı çıkan çiftçilerin protesto gösterileri sürüyor. Temmuz ayının başından bu yana şiddetlenen gösterilerde çiftçilerin otoyollarını kapatması ve saman balyalarının ateşe vermesi ülke genelinde krize neden oldu.

Hollanda hükümeti, iklim değişikliğiyle mücadele çerçevesinde ülkenin birçok bölgesinde azot emisyonunu azaltma hedefi belirledi. Bu doğrultuda, çiftçilerin gübre kullanımı ve çiftliklerdeki hayvan sayısının azaltılması yönünde kararlar alındı. Çiftçileri hedef alan bu uygulama, ülke genelinde protesto gösterilerine yol açtı.

Söz konusu kararın çiftçilik faaliyetlerini kısıtladığını ve birçok çiftçinin işsiz kalabileceğini dile getiren çiftçiler, 22 Haziran’da Stroe kentinde büyük bir protesto gösterisi düzenledi. Daha sonra otoyol kapatma ve saman balyalarını ateşe verme gibi eylemlerle gösteriler devam etti.

Hollandalı çiftçilerin eylemleri nedeniyle zincir marketlerin gıda tedarikinde aksamalar meydana geldi. Özellikle günlük gelen süt, et, yumurta, meyve ve sebze gibi ürünlerin tedarikinde ciddi problemler yaşandı. Traktörlerle büyük gıda depolarının girişlerini kapatan çiftçiler, marketlerde rafların boş kalmasına sebep oldu.

BİNLERCE ÇİFTLİK KAPATILABİLİR

Hükümet, Hollanda’daki azot emisyonunu en az yüzde 70 azaltmayı hedefliyor. Bu hedef bazı bölgeler için yüzde 95’e kadar çıkıyor.

2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi planlanan hedefler doğrultusunda 11 bin 200 çiftliğin kapanması, 17 bin 600 çiftliğin ise hayvan sayısını neredeyse yarı yarıya kadar azaltması gerekiyor.

Hollanda, nispeten küçük yüzölçümüne rağmen Avrupa’daki en yüksek hayvan yoğunluğuna sahip. 100 milyondan fazla sığır, tavuk ve domuzun bulunduğu ülkede hayvan gübresinin doğru kullanımı için yeterli arazi alanının bulunmadığı savunuluyor. Yetkililer de gübrenin amonyak açığa çıkardığını, göllere ve akarsulara yayılması halinde doğal yaşama zarar verebileceğini öne sürerek hayvan sayısının azaltılmasını istiyor.

WWF Hollanda'nın gıda ekibinin başındaki isim Natasja Oerlemans, “Dünyada gübrenin değerli bir besin kaynağı ve toprak sağlığı yerine atık ürün olarak görüldüğü tek ülke burası” ifadelerini kullandı. Ayrıca emisyonu azaltma hedefi doğrultusunda sanayiden daha çok çiftçilerin hedef alınmasına da tepki gösterildi.

İşsizlik riskiyle karşı karşıya kalan çiftçiler, Alberth Heijn, ALDI, Lidl ve Jumbo gibi önde gelen zincir marketleri hedef alan gösterilerine devam ediyor. Boşalan market raflarının yanı sıra çevrim içi siparişlerin de iptal edildiği belirtiliyor.

Hollanda Gıda Firmaları Birliği (CBL) tarafından yapılan açıklamada, tedarik zincirindeki aksamalar ve ürünlere uygun saklama koşullarının sağlanamaması sebebiyle milyonlarca avroluk zararın oluşabileceğine dikkat çekti.

Protesto gösterilerini kontrol altına almaya çalışan polis, uyarı ateşi açarak ve ceza keserek kalabalıkları dağıtmaya çalıştı. Hollandalı sürücüleri trafiğe karşı uyaran polis, “Gösteriler dolayısıyla yolculuğunuz daha uzun sürebilir. Gerekli değilse yola çıkmayın” ifadelerini paylaştı.

Gösterileri organize eden Çiftçileri Savunma Gücü grubundan Sieta van Keimpema, “İnsanları sinirlendirirseniz karşılaşacağınız şey budur” şeklinde hükümete tepkisini dile getirdi.

Zeewolde kentindeki protestolara katılan bir çiftçi ise, “Bu artık bir demokrasi değil, diktatörlük” ifadelerini kullandı.

İRLANDA DA AYNI KARARI ALDI

Hollanda’da söz konusu yasa tasarısının meclisten geçmesi gerekiyor. Ancak mevcut koalisyon hükümetinin çoğunluğa sahip olması nedeniyle geçmesi muhtemel olarak görülüyor. Ayrıca giderek şiddetlenen protesto gösterileri sebebiyle çiftçiler ile hükümet arasında arabuluculuk çalışmaları da devam ediyor.

Öte yandan, Hollanda’nın ardından İrlanda’da da benzer bir karar alındı. Hükümet, çiftçilerin 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını yüzde 25 oranında azaltmasını istedi.

İrlanda Çiftçiler Derneği, emisyon azaltma hedefinin ülkedeki çiftçiliğe ve kırsal ekonomiye yıkıcı bir darbe indirebileceğini söyledi. Dernek başkanı Tim Cullinan, “Hükümet, emisyon hedefine ulaşmak için herhangi bir yol veya bütçe ayırmaksızın tasarıyı kabul etti. Ülke genelinde çiftçiler gelecekleri için endişe duyacak. Çiftçilerin geçim kaynaklarını veya sektörün sürekliliğini baltalamaya yönelik her türlü girişimin karşısındayız” açıklamasını yaptı.

Hükümetlerin azot emisyonunu azaltma gerekçesiyle çiftçileri hedef alması uluslararası siyasette de yer buldu. Hollandalı aşırı sağ lider Geert Wilders ve Fransız Le Pen, protesto gösterisi yapan çiftçileri destekledi.

Eski ABD Başkanı Trump ise söz konusu kararın çiftçilerin çalışmasını engelleyeceğini söyledi. “Hollanda'daki çiftçiler, Hollanda hükümetinin iklim tiranlığına cesurca karşı çıkıyor” ifadelerini kullanan Trump, giderek büyüyen gıda kıtlığına rağmen Hollanda’nın çiftlik üretimini önemli ölçüde azaltmak istediğine dikkat çekti.

Trump’ın yanı sıra bazı analistler de söz konusu sürecin Great Reset projesini destekleyen bir girişim olduğunu ileri sürdü. Yapay et üretiminin artırıldığını ve hayvancılığın bitirilmek istendiğini belirten analistler, iklim değişikliğinin bahane edildiğini iddia etti.