Devletler bir araya gelerek önemli ittifaklara imza attı
NATO, AUKUS, ASEAN, QUAD ve daha pek çok ittifak, ülkelerin bir araya gelerek attığı imzalar sayesinde hayata geçti. Peki, bu ittifaklar hangi amaçlarla ortaya çıktı?
NATO
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), 30 üye ülkeden oluşuyor. NATO, 4 Nisan 1949'da, 12 ülke tarafından imzalanan “Kuzey Atlantik Antlaşması” çerçevesinde 'kolektif savunma’ prensibi üzerine kuruldu. Bu prensip, bir NATO müttefikinin saldırıya uğraması durumunda tüm NATO müttefiklerinin saldırıya uğramış sayılacağı anlamına geliyor. Türkiye, ittifaka katılım protokolünü 17 Ekim 1951'de imzaladı. Resmi üyelik ise Yunanistan ile beraber 18 Şubat 1952'de gerçekleşti.
AUKUS
AUKUS, 15 Eylül 2021 tarihinde Avusturalya, İngiltere ve ABD arasında başlatılan bir güvenlik ortağı antlaşması olarak nitelendiriliyor. Antlaşmanın ismi, ülkelerin isimlerinin kısaltmasından (Australia-AU, United Kingdom-UK, United States-US) meydana geliyor. Antlaşmanın amacı ise, Çin’in askeri yükselişini ve genişlemesini dengeleyecek bir savunma bloğu oluşturmak. AUKUS, Avusturalya’nın nükleer denizaltıya ulaşmasını taahhüt ediyor. Antlaşma kapsamında, ABD ile İngiltere nükleer denizaltı işletebilmesi için Avusturalya’ya gerekli imkanları sağlıyor.
ASEAN
Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN), 8 Ağustos 1967’de Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur arasında kuruldu. Örgütün amacı; ekonomik, sosyal, kültürel, teknik, eğitim ve diğer alanlarda işbirliği, adalet kavramına, hukuk ve Birleşmiş Milletler ilkelerine saygı çerçevesinde bölgesel barış ve istikrarın sağlanması olarak açıklandı. 8 Ocak 1984’te Bruney Darussalam, 28 Temmuz 1995’te Vietnam, 23 Temmuz 1997’de Lao PDR ve Myanmar ve 30 Nisan 1999’da Kamboçya ASEAN’a katılım sağladı.
QUAD
Dörtlü Güvenlik Diyaloğu ya da “Quad” ittifakı; ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya arasında oluşturulan bir stratejik güvenlik diyaloğu olarak nitelendiriliyor. İttifak, 2007 yılında Avustralya Başbakanı John Hovard, Hindistan Başbakanı Manmohan Singh ve ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’nin desteğiyle Japonya Başbakanı Shinzo Abe tarafından başlatıldı. Yaklaşık 10 yıl boyunca etkinlik göstermeyerek dağılma noktasına gelen “QUAD”, 2017 yılında dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e karşı politikalarını sertleştirmesiyle yeniden değer kazandı. 6 Ekim 2020 tarihinde de dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çin’in bölge için bir tehdit oluşturduğunu açıkladı. Bu durum, ittifakın izleyeceği yolu belirledi.