Covid-19: Pandemi sayesinde milyarder olan bilim insanı ve sağlık girişimcileri

Çin'in Wuhan kentinde ilk yeni tip corona virüs (Covid-19) vakasının bildirilmesinden yaklaşık bir yıl sonra, 1,7 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine yol açan küresel pandeminin sonuna yaklaşıyor. Corona virüse karşı geliştirilen aşılar, İngiltere, ABD, Kanada ve İsrail’de kullanılmaya başladı ve geliştirilen antikor tedavileri, doktorların hastalığa karşı daha etkili bir şekilde mücadele etmesine yardımcı oluyor.

Bu gelişmelere bağlı olarak, onlarca bilim insanı ve yatırımcı 2020'de milyarderler kulübüne giriş yaptı. Aşıların, tedavilerin ve tıbbi cihazların geliştirilmesinde rol alan şirketlerin hisseleri her geçen gün artmaya devam ederken, Forbes, bu yıl sağlık sektöründe öne çıkan yeni milyarderleri duyurdu. Yeni sağlık devleri 11 farklı ülkeden çıktı, ancak çoğunluğu şu anda yaklaşık üç düzine yeni sağlık milyarderine ev sahipliği yapan Çin'de yaşıyor.

Yılın en dikkat çekici yeni isimleri arasında ise BioNTech’in kurucusu Türk Profesör Uğur Şahin ve Moderna’nın CEO’su Stéphane Bancel yer alıyor. İşte 2020 yılında Covid-19’a karşı mücadele ön planda yer alan ve geliştirdikleri teknolojilerle pandeminin sonuna getirerek haklı bir kazanç sağlayan isimler... 

UĞUR ŞAHİN

Net Serveti: 4,2 milyar dolar

Ülke: Almanya

Servetinin kaynağı: BioNTech

Türkiye doğumlu doktor, BioNTech'i 2008 yılında Almanya'nın Mainz kentinde, şirketin baş tıbbi sorumlusu olarak görev yapan eşi Özlem Türeci ile birlikte kurdu. Şahin, şirketin hisselerinin yaklaşık yüzde  17'sine sahip. BioNTech'in hisseleri, ABD’li Pfizer ile birlikte geliştirilen corona virüs aşısının yüzde 95 etkili olduğunun açıklanmasıyla birlikte hızlı bir şekilde yükseldi ve Ocak ayından bu yana yüzde 160 arttı. İlk dozlar 8 Aralık'ta Birleşik Krallık'ta ve 14 Aralık'ta ABD'de piyasaya sürüldü; milyonlarca doz ise Avrupa Birliği (AB), Japonya ve Kanada için ayrıldı.

BioNTech'i kurmadan önce Şahin ve Türeci, 2001 yılında biyofarma şirketi Ganymed Pharmaceuticals'ı kurdu ve 2016'da yaklaşık 460 milyon dolara Japonya merkezli Astellas Pharma'ya sattı.

Tarihte hangi hastalığın aşısı ne kadar sürede geliştirildi?Toplum

STEPHANE BANCEL

Net serveti: 4.1 milyar dolar

Ülke: Fransa

Servetinin kaynağı: Moderna

Bancel, Fransız ilaç firması BioMérieux'nun CEO'su olarak önceki işinden ayrıldıktan sonra 2011 yılında Massachusetts merkezli Moderna'nın CEO'su oldu. Bancel’in yüzde 6’sına sahip olduğu Moderna’nın hisseleri yılın başından bu yana yüzde  550'den fazla arttı. 18 Aralık'ta, Moderna’nın yüzde 94 etkinliğe sahip olan ikinci Covid-19 aşısı, Pfizer/BioNTech aşısından sonra  Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanan ikinci aşı oldu. 

YUAN LİNPİNG

Net serveti: 4,1 milyar dolar

Ülke: Kanada

Servetinin kaynağı: İlaçlar

Yuan, Haziran ayında şirketin başkanı (ve milyarder eşi) Du Weimin'den boşandıktan sonra, Çin'in önde gelen aşı üreticilerinden Shenzhen Kangtai Biological Products’ın yüzde  24'üne sahip oldu. Boşanma esnasında Shenzhen'de ikamet eden Liping, Kanada’nın en zengin kadın oldu.. Kangtai'nin hisse değeri  2020'nin başından bu yana yüzde 90 arttı. Lİping, 2012'den 2015'e kadar şirkette yönetici ve direktör olarak çalıştı ve Mart 2017'den beri Kangtai'nin yan kuruluşu olan Beijing Minhai Biotechnology'de direktör olarak görev yapıyor. Bununla birlikte Kangtai, AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşının 200 milyon dozunun Çin’deki üretimini üstleniyor. 

HU KUN

Net serveti: 3,9 milyar dolar

Ülke: Çin

Servetinin kaynağı: Tıbbi ekipman üretimi

Hu, Çin'in kuzeydoğusundaki liman kenti Qinhuangdao'da bulunan bir tıbbi cihaz üreticisi olan Contec Medical Systems'in başkanı olarak görev yapıyor. Şirketi Ağustos ayında Shenzhen borsasında halka açtı ve halka arzdan bu yana yaklaşık yüzde 150 artan hisselerin neredeyse yarısına sahip oldu. Contec, gelirinin yüzde 70'inden fazlasını denizaşırı ülkelerden geliyor ve hastaneler için nebülizerler, stetoskoplar ve tansiyon monitörleri de dahil olmak üzere bir dizi tıbbi ürün üretiyor.

Ne zaman Covid-19 aşısı olabileceğiz?Dünya

CARL HANSEN

Net serveti: 2,9 milyar dolar

Ülke: Kanada

Servetinin kaynağı: AbCellera

Hansen, Covid-19 ve hayatı tehsit eden diğer hastalıklara karşı antikor tedavidi geliştirmek için  b yapay zeka ve makine öğrenimini kullanan bir biyoteknoloji firması olan Vancouver merkezli AbCellera'nın CEO'su ve kurucu ortağı olarak görev yapıyor. Şirketi 2012'de kuran Hansen, 2019 yılına kadar British Columbia Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. Ancak, tam zamanlı olarak AbCellera'ya odaklandı. Bu karar karşılığını almış gibi görünüyor ve Hansen’in yüzde 23’üne sahip olduğu AbCellera'nın hisseleri 11 Aralık'ta Nasdaq'a katılmasının ardından hızla yükseldi ve Hansen’i milyarder yaptı.

FDA, Kasım ayında  AbCellera ve Eli Lilly’nin ortaklaşa geliştirdiği bir antikor tedavisi olan olan bamlanivimabı onayladı ABD hükümeti 300 bin doz  sipariş etti.

TIMOTHY SPRINGER

Net serveti: 2 milyar dolar

Ülke: ABD

Servetinin kaynağı: Moderna

Harvard Üniversitesi'nde bir immünolog ve biyolojik kimya ve moleküler farmakoloji profesörü olan Springer, 2010 yılında yeni kurulan şirkete yaklaşık 5 milyon dolar yatırdığında Moderna'da kurucu bir yatırımcıydı. On yıl sonra ise sahip olduğu yüzde 3,5’lik hissesi şimdi yaklaşık 1,6 milyar dolar değerinde. Bununla birlikte Springer’ın, Harvard'daki laboratuvarından doktora sonrası öğrencilerle yaptığı araştırmalar sonucunda ortaya çıkan Scholar Rock ve Morphic Therapeutics'teki adlı biyoteknoloji şirketlerinde de hisseleri bulunuyor.

Springer, 1993'te kurduğu ve beş yıl sonra halka açtığı LeukoSite'ı 635 milyon dolara Millennium Therapeutics'e satarak ilk büyük gelirini ise 1999'da kazandı.

SERGİO STEVANATO

Net serveti: 1.8 milyar dolar

Vatandaşlık: İtalya

Gelir kaynağı: Tıbbi ambalaj

Stevanato, dünyanın en büyük ikinci cam flakon üreticisi olan ve kırktan fazla Covid-19 aşı geliştiriciyle anlaşması bulunan İtalyan tıbbi ambalaj firması Stevanato Group'un başkanı olarak görev yapıyor.  1949'da Sergio'nun babası Giovanni tarafından Venedik'te  kurulan şirket şu anda Sergio’nun çocukları Franco ve Marco tarafından yönetiliyor. Bunlar sırasıyla CEO ve başkan yardımcısı olarak görev yapıyor. Yılda milyarlarca şişe, şırınga ve diğer cam ürünleri işleyen, sterilize eden ve paketleyen makineler üreten Stevanato, ayrıca Haziran ayında Gates Vakfı destekli Salgın Hazırlık ve Yenilikler Koalisyonu ile dokuz farklı Covid-19 aşısı için 100 milyon şişe sağlamak üzere bir anlaşma imzaladı.

The Economist'in 2021 kehanetleriDünya

RONERT LANGERNe

t serveti: 1,5 milyar dolar

Vatandaşlık: ABD

Servetinin kaynağı: Moderna

Biyomedikal mühendisliği alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle "Tıp dünyasının  Edison'u" olarak bilinen Langer, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde kimya mühendisliği profesörü olarak çalışıyor. 2010 yılında ofisinin hemen karşısında bulunan Moderna'da kurucu bir yatırımcıydı ve hiçbir zaman  hisse satmadı; yüzde 3’lük hissesi ise  şu anda yaklaşık 1,5 milyar dolar değerinde.

Bununla birlikte Langer’ın, her ikisi de laboratuvarındaki doktora sonrası öğrenciler tarafından kurulan halka açık SQZ Biotechnologies and Frequency Therapeutics'te adlı holdingleri ve bin 400'den fazla patenti bulunuyor. 

PREMCHAND GODHA

Net serveti: 1,4 milyar dolar

Vatandaşlık: Hindistan

Servetinin kaynağı: İlaçlar

Godha, 1975 yılında Bollywood süperstarı Amitabh Bachchan'ın ailesiyle ortaklaşa Mumbai merkezli ilaç üreticisi Ipca Labs'ı satın aldı. Jenerik ve farmasötik bileşenler üreten firma, pandeminin başlarında potansiyel bir tedavi olarak lanse edilen tartışmalı antimalaryal ilaç hidroksiklorokinin yüksek üretim ve satışları nedeniyle bu yıl hisse fiyatını neredeyse iki katına çıkardı. Ancak, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ilacın Covid-19'dan ölümleri azaltmada çok az etkiye sahip olduğu veya hiç etkisi olmadığını belirtti.

2021 yılında yatırım yapılabilecek en iyi kripto paralar açıklandıEkonomi

AUGUST TROENDLE

Net serveti: 1,3 milyar dolar

Vatandaşlık: ABD

Servetinin kaynağı: Eczacılık hizmetleri

Troendle, ilaç ve tıbbi cihazlar geliştiren ilaç firmaları için klinik denemeler gerçekleştiren Cincinnati merkezli Medpace'in CEO'su ve kurucusu olarak görev yapıyor.. 1992'de Medpace'i kurmadan ve 2016'da halka açmadan önce, İsviçreli  ilaç devi Novartis'te klinik geliştirme ve FDA'da tıbbi inceleme sorumlusu olarak çalıştı. Medpace laboratuvarları, harici klinikler için Covid-19’a yönelik swab ve antikor testleri gerçekleştiriyor, yeni aşılar ve tedaviler üzerinde çalışan ilaç üreticileri için karmaşık klinik deneyler yürütüyor.

2021'de Dünya'da neler olacak?Dünya

Forbes, Medpace hisselerinin yaklaşık yüzde 21'ine sahip olan Troendle'ın şu andaki servetinin  1,3 milyar dolar değerinde olduğunu ve bu nedenle 2020'de milyarderler kulübüne katılan en son sağlık girişimcisi yaptığını tahmin ediyor.