"Yüzde 90 etkili" Covid-19 aşısı hakkında merak edilen 10 şey

Pfizer ve BioNTech pazartesi günü üçüncü aşamadaki klinik çalışmalarının ilk sonuçlarına göre, geliştirdikleri koronavirüs aşısının yüzde 90 etkili olduğunu açıkladı. Haber bütün dünyada heyecana sebep olurken yıl sonuna kadar piyasaya sürülebileceği belirtilen aşının önünde uzun bir yol bulunuyor.

Bu aşamada aşı hakkında bilinmesi gereken 10 şey:

Yerli koronavirüs aşısının insan deneyleri başladıTürkiye

BİLİM İNSANLARI NE BULDU?

Pfizer ve BioNTech, aşının üçüncü faz klinik çalışmalarını temmuzda başlatmıştı. Araştırmacılar, katılımcıların yarısına aşı uygularken kontrol grubuna tuzlu su ver. Daha sonra da aşının koruma sağlayıp sağlamadığını anlamak için kişilerin hastalanmasını beklemeye koyulmuşlardı.

Açıklamalara göre, 44 bin katılımcı içinden şimdiye kadar 94 kişi virüsü kaptı. Bağımsız uzmanlardan oluşan bir kurul, bunlardan kaçının aşı olduğunu kaçının kontrol grubunda bulunduğunu inceledi ve aşının yüzde 90’ın üzerinde etkili olduğunu ortaya koydu.

Covid-19'a karşı 10 kat koruma sağlayabilen aşı geliştirildiDünya

BU İYİ BİR SONUÇ MU? 

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), acil kullanım izni için aşı üreticilerine yüzde 50 başarı kotası koymuştu.

Söz konusu aşının ilk sonuçları doğruysa ve aşı piyasaya çıktığında da bu şekilde sonuçlar verirse, hayli koruyucu olabilir.

Düzenli kullanılan aşılara bakmak da sonuçların ne kadar iyi olduğunu anlayabilmek adına işe yarayabilir. En kötü istatistiğe sahip aşılardan biri olan grip aşısının etkili olma oranı yüzde 40 ila 60. Zira influenza virüsü her sene biçim değiştiriyor. Bunun yanında kızamık aşısının başarı oranı yüzde 97.

Koronavirüs aşı listesi çıkarılıyor: 65 yaş üzerine aşı yok!Türkiye

AŞI GÜVENLİ Mİ? 

Araştırmacılar, büyük ölçekli çalışmadan önce, olası sorunları tespit etmek için özel olarak tasarlanmış küçük klinik deneyler yapmıştı. Şimdiye kadar aşının neden olduğu bir sorun bildirilmezken dört farklı versiyon deneyen bilim insanları, en az yan etkiye sahip olanı seçti.

Bununla birlikte, araştırmaya katılanlar iki yıl boyunca izlenecek.

İLK KİM SAHİP OLACAK? 

Pfizer’in CEO’su, yıl sonuna kadar yaklaşık 40 milyon doz arasında aşı üretileceğini bunun da yaklaşık 20 milyon insana yeteceğini söylemişti. Zira ilk aşıyı olduktan üç hafta sonra ilave aşı olmak gerekiyor.

Üretimde senede 1,3 milyar doza kadar çıkılabileceği ortaya konulmasına rağmen bu sayı, dünyanın aşı ihtiyacını karşılamaya yetmiyor. Söz konusu aşıları kimin alacağı da kesin olarak belli değil.

Trump kendini aşı deneği mi yaptı?Dünya

NE ZAMAN ULAŞILABİLİR OLACAK? 

Pfizer, FDA’nın istediği iki aylık güvenlik verilerini topladıktan sonra muhtemelen kasımın üçüncü haftasında acil kullanım izni için başvuracağını belirtti. Daha sonra da aşının güvenliğinin, etkisinin ve üretilme kapasitesinin dışarıdan bir danışma komitesiyle değerlendirilmesi gerekiyor.

Her şey planlandığı gibi giderse 2021’de seri üretime geçileceği ifade ediliyor.

TESTTE YAPILACAK NELER KALDI? 

Independent Türkçe'nin New York Times'tan aktardığı habere göre testlerin, 164 Kovid-19 vakasına ulaşılıncaya kadar devam etmesi, bu noktadan itibaren de çalışmaların tamamlanıp sonuçların analiz edilmeye başlandığı aşamaya geçilmesi planlanıyor.

Avrupa İlaç Ajansı (EMA) inceleme başlattı: Ruhsat yolda!Dünya

İlk sonuçlar aşının etkili olduğu konusunda ikna edici kanıtlar sunuyor ancak bunlar kesin sonuçlar değil. Zira klinik deneyler kesin sonuç vermek için tasarlanmıyor. Aşının ne kadar etkili olabileceğiyse milyonlarca insan aşı olduktan sonra belirlenebiliyor. Ancak uzmanlar, ilk verilerden yola çıkarak aşının epey yüksek bir etki oranı olacağını söylüyor.

YAŞLILARDA İŞE YARIYOR MU? 

İlk sonuçlar yaşlıların aşıyla hastalıktan korunup korunmadığı hakkında bir şey göstermese de denemelerde 65 yaşın üstündekilerin olduğu düşünülürse en nihayetinde bu bilgilerin ortaya çıkacağı düşünülüyor.

Önceki klinik çalışmalar, diğer katılımcılara göre yaşlıların, aşıyla Kovid-19’a karşı daha zayıf bağışıklık tepkisi gösterdiğini ortaya koyarken bu kadar güçlü erken sonuçlara göre yaşlıların da güçlü korunma sağlamalarının muhtemel olduğu belirtiliyor.

Dünya Covid-19 aşısına ne kadar yakın?Dünya

ÇOCUKLARDA DENENDİ Mİ? 

Pfizer ve BioNTech’in yürüttüğü çalışmalar en başta 18 yaş ve üstü kişileri içerirken eylülde bu sınır 16 yaşa düşmüştü.

Geçen aysa uzmanlar 12 yaşındaki çocuklar üzerinde de çalışmaya başladıklarını duyurdular.

PFİZER, OPERATİON WARP SPEED'İN PARÇASI MI? 

ABD yönetimi, Kovid-19 aşısı çalışmaları yapan şirketlere fon sağlama projesi olan Operation Warp Speed kapsamında, Pfizer’le temmuzda 1,95 milyar dolarlık (yaklaşık 16 milyar TL) anlaşma yaptı. Sözleşmede, Pfizer'in 100 milyon doz aşıyı ABD yönetimine teslim edene kadar ücreti almayacağı belirtiliyor.

Pfizer, kendisi gibi aşı çalışmaları yapan Moderna ve AstraZeneca’nın da aksine federal finansmanı kabul etmemişti.

Aşı casusluğu yapılabilir mi?Dünya

Aşı araştırmalarının başındaki isim ve aynı zamanda şirketin başkan yardımcısı olan Kahtrin Jansen, pazar yaptığı bir röportajda “Hiçbir zaman Warp Speed’in bir parçası olmadık. ABD hükümetinden ya da başka hiçbir kişiden para almadık” ifadelerini kullanmıştı.

Pazartesiyse Pfizer’ın sözcüsü, şirketin Operation Warp Speed’ın potansiyel koronavirüs aşısı tedarikçisi olduğunu söyleyerek olayı açıklığa kavuşturmuştu.

BU HABER DİĞER AŞILAR İÇİN NE İFADE EDİYOR? 

Dünya genelinde son aşama denemelerinde olan 10 başka aşı daha var. Pfizer ve BioNTech’in bu sonuçları, diğer aşılar için de hayli cesaretlendirici oldu.

Yale Üniversitesi’nden Akiko Iwasaki, “Haber, diğer aşıların da etkili olacağı umudunu veriyor” dedi.

Covid-19 aşısı kaç yıl koruyacak?Türkiye

Pfizer ve BioNTech aşısında, kendi hücrelerimizin viral protein yapması için RNA adlı genetik molekülü kullanıyor.

Moderna’nın geliştirdiği ve üçüncü faz klinik çalışmalarını yaptığı aşı da bu tekniği kullanıyor. Bununla birlikte Çin, İngiltere, Hindistan, Singapur, Güney Kore ve Tayland’da da RNA kullanılan aşı denemeleri gerçekleştiriliyor.