BM; Türkiye ve Libya arasında imzalanan mutabakatı resmileştiriyor
Geçtiğimiz yıl Türkiye ve Libya arasında Akdeniz üzerinde imzalanan mutabakata yönelik BM kararını açıkladı. BM’nin kararına göre Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki tüm girişimleri suyun dibini boyladı. Doğu Akdeniz’de son durum ne? BM’nin kararının Yunanistan’ın Doğu Akdeniz politikasına etkileri nelerdir?
Doğu Akdeniz’de hidrokarbon yataklarının keşfedilmesiyle birlikte dünyanın süper güçleri bölgeye üşüşmeye başladı. ABD’den Avrupa’ya Rusya’ya kadar pek çok ülke, bölge ülkelerin haklarını hiçe sayarak, Doğu Akdeniz’de keşfedilen doğalgazın peşine düştü. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) haklarını hiçe sayarak söz konusu ülkelerle işbirliği yapması ve hidrokarbon alanlarını yabancı şirketlere ruhsatlandırması, Türkiye’nin Doğu Akdeniz sorununa müdahil olmasına neden oldu.
KKTC’nin haklarını korumak ve kıta sahanlığına yabancı ülkelerin müdahil olmasını önlemek için Doğu Akdeniz’de aktif rol alan Türkiye, uluslararası anlaşmalardan doğan haklarını korumak amacıyla 27 Kasım 2019 tarihinde Libya ile mutabakat imzaladı. "Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakat Muhtırası" ile iki ülkenin uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarının muhafazasını hedefleyen "Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası" olarak imzalanan mutabakat, Doğu Akdeniz’de Türkiye’ye karşı kurulan oyunları altüst etmeye yetti. İmzalandığı anda büyük yankı uyandıran mutabakat zaptını Birleşmiş Milletler’e (BM) götüren Türkiye’nin çabaları meyvelerini vermeye başladı.
Birleşmiş Milletler, Türkiye ile Libya arasındaki Akdeniz’de dengeleri değiştiren mutabakat metnini yayımlayacağını açıkladı. İmzalandığı anda Doğu Akdeniz’deki dengeleri kökten değiştiren mutabakatın BM tarafından yayımlanacak olması, Atina’yı panikletmeye yetti. BM’nin, Türkiye ile Libya’nın anlaştığı deniz alanı haritasını veri tabanına kaydetmesiyle Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki tezleri tamamen boşa düşecek. BM’nin kararının ardından Yunanistan medyası, Türkiye ile Libya arasında imzalanan mutabakatın resmi hüviyet kazanmasını haberleştirdi.
Kathimerini gazetesinin haberine göre Birleşmiş Milletler Okyanus İşleri ve Deniz Hukuku departmanının, Türkiye-Libya arasında Münhasır Ekonomik bölgeleri belirleyen mutabakat metninde belirtilen coğrafi koordinatları resmen yayınlayacağını yazdı. Gazeteye göre BM’nin adımı Atina’da paniğe sebep oldu. Türkiye-Libya mutabakat metninde belirtilen MEB koordinatlarının resmen yayınlanması ile Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki sözde hak iddiaları tamamen geçersiz kılınacak.
YUNANİSTAN DOĞU AKDENİZ’E GÖMÜLÜYOR
Birleşmiş Milletler’in Türkiye ve Libya arasında imzalanan mutabakat metninde belirtilen MEB koordinatlarının yayınlanması, uluslararası tanınırlığını arttıracak ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki sözde hak iddiaları tamamen geçersiz kılacak. Mutabakat metnindeki deniz alanı haritalarının BM veri tabanına kaydedilmesiyle Yunanistan’ın mutabakat karşıtı girişimleri boşa düşecek.
GKRY’yi tüm uluslararası anlaşmalara rağmen destekleyen ve ada yönetiminin petrol şirketleriyle anlaşmalar imzalamasına olanak sağlayan Yunan kesimi, BM aldığı son kararla hüsrana uğradı. Ayrıca East Med boru hattı ile Doğu Akdeniz doğalgazını bölge ülkelerinin haklarını hiçe sayarak Avrupa’ya çıkarmaya çalışan tüm kesim Türkiye’nin izni olmadan hiçbir girişimde bulunamaz.
ADALAR DEVRE DIŞI
Kathimerini gazetesinin yayınladığı haberde Türkiye ile Libya arasında 29,7 kilometrelik bir alan öngören anlaşmanın hem Girit Adası’nın yetkisini sınırladığını hem de Kasos, Kerp, Rodos ve Meis (Dedeağaç) gibi adalara neredeyse hiçbir yetki tanımadığına dikkat çekildi. Ayrıca haberde Yunanistan’ın MEB iddialarının tamamen boşa düştüğü belirtildi.
Sonuç olarak Türkiye ile Libya arasında imzalanan mutabakat yasal bir hüviyete bürünüyor. Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki güç dengelerini bozma adına gerçekleştirdiği girişimin bir meyvesi olan mutabakatın yasallaşması ve uluslararası kamuoyu tarafından tanınacak olması, GKRY’yi ve Yunanistan’ı epeyce rahatsız etmiş durumda. Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki tüm iddialarını tamamen yok eden anlaşma Türkiye’nin de elini güçlendirecek.
Uluslararası anlaşmalara aykırı bir şekilde Türkiye’nin kıta sahanlığını ihlal eden ve üzerinde hak iddia eden Yunanistan’ın tü bu girişimleri de BM’nin kararıyla etkisiz hale geldi. Diğer taraftan bölgede sondaj faaliyetleri gerçekleştiren Türkiye’nin, mutabakatın resmiyet kazanmasıyla diğer bölgelerde sondaj yapma faaliyetlerinin önü açılacak.