NATO’nun en önemli müttefiklerinden Türkiye Biden’a tepkili

ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve gelmesi ile birlikte en çok merak edilen konulardan biri de Türkiye’ye karşı nasıl bir politika izleyeceği oldu. Daha önce Barack Obama döneminde Başkan Yardımcılığı görevinde bulunan Joe Biden, yaklaşık 50 yıllık siyaset hayatında Yunanistan yanlısı ve Türkiye karşıtı söylemleri ile biliniyordu.

Stoltenberg: "NATO'da tüm sorunlar aşılabilir"Dünya

Doğu Akdeniz’de yaşanan gelişmeler, Suriye’nin kuzeyinde YPG/PKK’ya verilen destek, Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sistemleri, ABD’de devam eden Halkbank davası, FETÖ’nün Türkiye’ye iadesi gibi konular, Türkiye ile ABD arasında sorunların yaşanmasına sebep olan konular arasında bulunuyor.

Türkiye Doğu Akdeniz’de kendi haklarına sahip çıkacağını sürekli dile getirirken, herhangi bir oldu-bitti sürecine izin vermeyeceklerini vurguluyor. ABD’nin, Suriye ve Irak’ın kuzey bölgelerinde YPG/PKK’ya verdiği desteği ciddi bir şekilde eleştiren Türkiye, ABD ile yaşanan temaslarda bunu gündeme getiriyor.

Joe Biden’ın 20 Ocak’ta başkanlık koltuğuna oturmasının ardından, Türkiye ile yaşanan sorunlar hakkında nasıl bir politika izleyeceği merak konusu oldu. Biden, ilk dönemlerinde daha çok Rusya ve Çin karşıtı açıklamalarda bulunarak, ABD’nin yeni dönemdeki önceliğinin bu iki ülke ile her alanda rekabet olduğunu vurguladı. Daha sonrasında ise Biden yönetiminden, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemleri ile ilgili açıklamalar gelmeye başladı. Biden yönetimi, bir NATO müttefiki olarak Türkiye’nin, Rus hava savunma sistemlerini çalıştırmasını istemediklerini belirtti. Türkiyeli yetkililer bu açıklamaların ardından, S-400’ler için Girit modeli gibi konuları gündeme getirdi.

Brüksel'deki görüşmelerin Türkiye dış politikasına etkileri ne olacak?Türkiye

Türkiye’nin Rusya’dan 2,5 milyar dolara satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri, Türkiye-NATO ve Türkiye-ABD ilişkilerinde kriz yaşanmasına sebep oldu. NATO, hiçbir şekilde müttefiklerinin, Rusya’ya ait füze sistemlerini kullanmasına izin vermeyeceklerini dile getirdi. S-400 hava savunma sistemlerinden sık sık rahatsızlığını dile getiren ABD ise bir teknoloji transferinin yaşanması ile ilgili endişelerini belirtti.  Türkiye, ABD ve NATO tarafından yapılan açıklamalara yanıt olarak tam bağımsızlık vurgusu yaparak, Türkiye’nin kendini savunması için herhangi bir ülkeden izin almaya ihtiyacı olmadığını dile getirdi.

Türkiye ile NATO ilişkilerini son dönemde olumsuz etkileyen bir diğer konu ise Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de haksız taleplerde bulunması oldu. Bir NATO müttefiki olan Yunanistan; GKRY, Mısır, İtalya, Fransa, İsrail, BAE ve Almanya gibi ülkeleri de yanına alarak, Doğu Akdeniz’de Türkiye karşıtı bir ittifak oluşturdu. Mısır ve İsrail gibi ülkeler ile deniz yetki alanlarının belirlenmesine ilişkin anlaşmalar imzalayan Yunanistan, yayınladığı haritalar ile Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki tezlerine ve haklarına karşı çıktı. Bu olaylar Türkiye-NATO ilişkilerini de olumsuz bir şekilde etkiledi. NATO müttefikleri Doğu Akdeniz’de Yunanistan’ın yanında durarak, Türkiye’nin bölgede yürüttüğü sismik araştırmalarına son vermesini istedi.

SÖZDE SOYKIRIM AÇIKLAMALARI

Biden’ın göreve gelmesi ile birlikte 24 Nisan’da yapacağı açıklama merakla beklenmeye başlandı. Daha önce Başkanlık koltuğuna oturması halinde 1915 olaylarını soykırım olarak tanıyacağını söyleyen Biden’ın, 24 Nisan’dan bir gün önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı telefon ile araması oldukça dikkat çekti. İki lider arasında Doğu Akdeniz, YPG/PKK ve FETÖ’nün iadesi başta olmak üzere birçok ikili ve bölgesel konu ele alındı.

İki liderin görüşmesinin ardından ise Beyaz Saray’dan, “İki lider, Haziran ayındaki NATO Zirvesi kapsamında, birçok ikili ve bölgesel konuyu görüşmek üzere ikili bir görüşme yapma konusunda mutabık kaldı” şeklinde yazılı bir açıklama yapıldı.

Biden, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinden bir gün sonra 1915 olayları hakkında bir açıklama yaptı. ABD Başkanı Joe Biden, daha önceki başkanlar gibi 1915 olayları hakkında “Büyük felaket” tabirini kullandıktan sonra bir de sözde “Soykırım” olarak niteledi. Biden’ın sözde “Soykırım” ifadesine Türkiye’den çok sert yanıt geldi.

Biden’ın açıklamalarına yanıt veren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin, Vietnam, Irak, Afganistan ve dünyanın birçok noktasında gerçekleştirdiği katliamlara vurgu yaptı. Erdoğan, ABD’nin Amerika kıtasındaki Kızılderililere yaptığı soykırımı hatırlattı. Türkiye’nin kendisinden emin olduğunu belirten Erdoğan, tüm arşivleri açmaya ve meselenin detaylı bir şekilde araştırılmasına hazır olduklarını ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Biden’a verdiği yanıtta, Türkiye ve ABD’nin NATO müttefikliğine vurgu yaptı. Türkiye’nin NATO’nun en önemli müttefiklerinden biri olduğunu kaydeden Erdoğan, ABD’deki birkaç Ermeni lobisi yüzünden Biden’ın Türkiye’yi gözden çıkarmasının bir hata olduğunun altını çizdi.

UKRAYNA’DA YAŞANAN OLAYLAR

Türkiye, NATO’ya dahil olduğu tarihten itibaren ittifakın en önemli ülkelerinden biri oldu. Özellikle askeri anlamda NATO’nun ikinci en büyük ordusuna sahip olan Türkiye, ittifakın içerisinde önemli bir yere sahip oldu. NATO’nun Rusya’ya karşı mücadelesinde, Türkiye’nin konumu, coğrafi özellikleri ve askeri başarıları ittifak üyeleri tarafından oldukça önemsendi.

Türkiye Rusya - Ukrayna krizinde arabulucu olabilir mi?Dünya

Son dönemde Ukrayna’nın doğusundaki Donbass bölgesinde tırmanan Rusya-Ukrayna askeri gerilimi, Türkiye’nin NATO için bölgedeki önemini yeniden gündeme getirdi. ABD ve NATO üyeleri ülkeler, Rusya’nın karşısında Ukrayna’ya destek verebilmek için savaş gemilerini Türkiye Boğazlarından geçirme izni istediler. Ayrıca Türkiye’nin NATO için ne kadar önemli bir müttefik olduğuna dair açıklamalarda bulundular.

“BEYİN ÖLÜMÜ GERÇEKLEŞTİ”

Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde ABD-NATO ilişkileri ciddi anlamda hasar gördü. Birçok ülkeye ve kuruluşa karşı mücadele başlatan Trump, NATO üyelerini Rusya karşısında etkisiz olmakla suçladı. Tüm ekonomik ve askeri maliyetlerin altına ABD’nin girdiğini söyleyen Trump, ittifakın geleceğini tehdit eden birtakım söylemlerde bulundu. Bu dönem içerisinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” ifadeleri tüm dünyada şaşkınlık yarattı.

NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti mi?Türkiye

Trump döneminde hasar gören ABD-NATO ilişkilerinin, Biden dönemi ile birlikte yeniden canlanması bekleniyor. Biden, göreve geldikten sonra yaptığı açıklamalarda, Rusya ve Çin karşısında NATO’nun önemini vurgulamış ve gelecek dönemde ilişkilerin yeniden düzeleceğini belirtmişti.

Konumu, coğrafi özellikleri, askeri başarıları, nüfusu ve kaynakları ile NATO’nun en önemli müttefiklerinden biri olan Türkiye’nin; Doğu Akdeniz, S-400 ve sözde Ermeni soykırımı gibi konuları Haziran ayındaki zirvede gündeme getirmesi bekleniyor. Özellikle Biden’ın yapmış olduğu son açıklamalar ve 1915 olaylarını sözde “soykırım” olarak nitelemesi, Türkiye-NATO ve Türkiye-ABD ilişkilerini olumsuz olarak etkilemiş bulunuyor.

Ukrayna için iki seçenek: “Ya NATO ya da nükleer silah”Dünya