Lübnan ''tarihi'' patlamanın şokunu yaşıyor"

Lübnan, başkentin merkezindeki limanda yaşanan korkunç patlamayla daha önce görülmemiş bir facia yaşadı. Beyrut Limanı'ndaki bir depoda çıkan yangının 2 bin 750 ton amonyum nitratın bulunduğu depoya sıçramasıyla meydana gelen patlamanın sonuçları ağır oldu.

06/08/2020 14:40 Güncelleme: 06/08/2020 15:09

Lübnan uzun süredir, yerel para biriminin dolar karşısında beş kata varan değer kaybı, ekonomik krizin yol açtığı protesto dalgası ve Hizbullah-İsrail arasındaki gerilimin tırmanması gibi konularla gündemdeydi. İsrail'deki aşırı sağcı bir politikacı insanlığa sığmayan bir mesaj paylaşarak, patlamayı bir 'hediye' olarak nitelendirdi. İşte tüm gelişmeler...

137 kişinin hayatını kaybettiği, 5 binden fazla kişinin yaralandığı ve 100'den fazla kişinin de kayıp olduğu patlama, Lübnan'ın başkentinin büyük bir bölümünü yerle bir etti. 2 bin 750 tondan fazla yüksek patlayıcı amonyum nitratın, limanda altı yıl boyunca durduğu depoda çıkan yangının yayılıp ardından patlamasıyla felaket yaşandı.

Beyrut'un büyük bölümünde yıkıma neden olan patlama ile ilgili kentin Valisi Marvan Abboud, kayıpların maddi karşılığının toplam 10 ila 15 milyar dolara çıkabileceğini söyledi.

Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun, patlamaya, 6 yıldır liman bölgesinde yeterli güvenlik önlemi alınmadan tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın yol açtığını ve bunun kabul edilemez olduğunu dile getirdi.

PATLAMAYA İLİŞKİN İDDİALAR

Tarihindeki 15 yıl süren kanlı iç savaş, siyasi suikastlar, devlet dışı silahlı aktörler, İsrail ile devam eden savaş hali gibi istikrarsızlık unsurları nedeniyle Lübnan'daki patlamaya ilişkin birçok iddia ortaya atıldı.

İddialardan biri, Lübnan'daki Hizbullah Örgütü'nün burada uzun menzilli füze programı yürüttüğü ve İsrail'in bu noktayı hedef aldığı oldu. Bu iddia sosyal medyada gündeme getirildi ancak iki taraf da bu iddiayı reddetti.

Hizbullah'a yakın kaynaklar ülkenin yerel medyasına yaptığı açıklamada, Beyrut'taki patlamanın, kendilerine ait silah depolarında meydana geldiği ve saldırının İsrail tarafından gerçekleştirildiği yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi de yerel bir televizyona yaptığı açıklamada ülkesinin patlamayla ilişkisi olduğu iddiasını reddetti ve kaza olabileceğini aktardı.

BEYRUT LİMANI NEDEN ÖNEMLİ?

Lübnan'da yıkıma uğrayan Akdeniz'in en büyük limanlarından Beyrut Limanı ülke ekonomisinin can damarı sayılıyordu.

Lübnan'ın ana ticaret limanı Beyrut Limanı'nda (BL) dün patlayıcı maddelerin bulunduğu 12 numaralı depoda önce yangın çıktı.

Yangın sonrası depoda tüm Beyrut'u sarsan çok güçlü bir patlama meydana geldi ve bunun sonucunda onlarca kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi de yaralandı.

Lübnanlı yetkililer, 6 yıl boyunca bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın Afrika'da bir ülkeye sevk edilmek istenirken BL'de infilak ettiğini açıkladı. Patlama sonucunda bölgenin en önemli ticaret limanlarından BL büyük bir harabeye dönüştü.

Patlamada büyük ölçüde tahrip olan BL, başkentin kuzeyinde Akdeniz kıyısında bulunuyor. Lübnan Dağları'nın eteklerinde yer alan liman, Doğu Akdeniz'in en büyük ve en işlek limanlarından biri olarak Lübnan ekonomisinde önemli bir role sahip.

BEYRUT LİMANI'NIN TARİHİ

BL, Roma İmparatorluğu döneminden bu yana Lübnan ve Suriye'yi de kapsayan Levant bölgesinin tarihi boyunca hayati bir bölgesel ticaret limanı ve Doğu ile Batı arasında önemli bir ekonomik bağlantı noktası oldu.

Bu önem, limanın Akdeniz'i Orta Doğu'ya bağlayan ve Asya ile Afrika kıtalarının geçiş noktasında yer alan stratejik bir konumda bulunmasından kaynaklanıyor.

Osmanlı döneminde 1894'te genişletilerek açılan liman, 1925'te bir süre Fransızların elinde kaldı. BL, 1960'ta Lübnanlıların hakimiyetine geçti.

Lübnan'da 1975'te başlayan iç savaş sırasında büyük zarar gören liman, savaşın sona erdiği 1990'dan bu yana yeniden yapılanma ve genişleme sürecine girdi.

LİMANIN SAHİP OLDUĞU İMKANLAR

Beyrut Limanı, konteyner, otomobil, kuru ve sıvı yük ve depolama tesisleri de dahil olmak üzere hem yolcu hem de kargo terminalleri ile 1,2 milyon metrekarelik bir araziyi kapsıyor.

Limanın genel kargo alanı 12 depodan oluşuyor ve 120 bin ton kapasiteli bir tahıl ambarını içinde barındırıyor. BL, ayrıca yıllık 1 milyon 200 bin konteyner taşıma kapasitesine sahip.

Limanın toplam su havzası alanı 1 milyon 2 bin metrekare, toplam rıhtım uzunluğu ise 5 bin 655 metre. Liman, stratejik konumu ve sahip olduğu imkanlardan dolayı dünyanın en büyük denizcilik nakliye şirketleri tarafından aktarma merkezi olarak kullanılıyor.

Lübnan ekonomisinde hayati öneme sahip Beyrut Limanı, ülkeye gelen ithal ürünlerin de büyük oranının giriş noktası olarak biliniyor.

LİMAN STRATEJİK BAKINDAN ÖNEMLİ KONUMDA

BL, doğu Akdeniz'in en önemli limanlarından biri ve Lübnan'ın adeta deniz yolu ile dünyaya açılan kapısı konumunda.

Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) 2018'de yayımladığı "Sevk Bağlantı Hattı" indeks raporuna göre, BL, sergilediği performans dolayısıyla dünya genelinde 171 liman arasında 38. sırayı aldı.

Bölgesel düzeyde BL, Orta Doğu'daki liman ülkeleri arasında aynı indekste 6. sırada bulunuyor. Raporda, hem bölgesel hem de dünya genelindeki sıralamasıyla BL'nin performansının ne kadar önemli olduğuna dikkat çekiliyor.

Liman, jeostratejik konumu itibarıyla Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve diğer Körfez ülkelerinin Akdeniz ile bağlantısını sağlayan önemli limanların başında yer alıyor.

LÜBNAN EKONOMİSİNE KATKISI

BL'ye ilişkin resmi verilerin paylaşıldığı "portdebeyrouth" internet sitesinde yer alan bilgilere göre, limanın ülkeye getirisi 2005'ten bu yana kademeli bir şekilde her yıl artmış durumda.

Sitedeki bilgilerde BL'nin 2005'teki toplam geliri 89 milyon iken, 2017'de bu tutarın 313 milyon dolara kadar çıktığı görülüyor.

BL'den gelip Lübnan hükümetinin kasasına giren net kârın ise 2005'te 14 milyon civarındayken 2017'de 124 milyon dolara yükseldiği belirtiliyor.

ULUSLARARASI TOPLUMDAN DESTEK MESAJLARI

Beyrut Limanı'ndaki patlamanın ardından Lübnan'a Türkiye başta olmak üzere Katar, Mısır, Ürdün, Irak, İran, ABD ve İsrail'den yardım teklifleri ile dayanışma açıklamaları geldi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Lübnanlı mevkidaşı Mişel Avn'ı telefonla arayarak Türkiye’nin Lübnan’ın yanında olduğunu ve Lübnan için sağlık başta olmak üzere ihtiyaç duyulan her alanda insani desteğe hazır olduklarını belirtti.