Amerika Huawei'yi batırmaya kararlı

Ticaret savaşlarının kapsamı genişlerken, uzun süredir Çinli teknoloji devi Huawei’yi hedef tahtasına koyan ABD, yeni uygulamalar hayata geçirdi. Hayata geçirilen uygulamalar ile Huawei’nin üretiminin tamamen durdurulması amaçlanıyor.

29/05/2020 15:38 Güncelleme: 29/05/2020 15:38

“İlk başta başarılı olunmazsa tekrar deneyin” mottosu ile yola çıkan ABD’den yeni bir hamle geldi. Bir yıl önce Amerika, yüksek teknoloji şirketlerinin Çinli bir akıllı telefon ve mobil ağ altyapısı üreticisi olan Huawei'ye satış yapmasını yasakladı. Amerikalı yetkililerin bu kararı almasında, Huawei’nin Pekin hükümeti adına casusluk yapabilme ihtimali ve Çin’in teknolojik gelişimin hızlanacak olması yatıyor. Fakat bir yıl önce uygulanan bu ambargonun zayıf olduğu ortaya çıktı. Zayıflıklar Amerikalı şirketlerin Huawei firmalarından ürünler ithal etmesine olanak sağladı. Öyle ki, Çinli firmaların gelirleri 2019 yılında yüzde 19 artarak 123 milyar dolara ulaştı. Parçaları stoklama çabalarından ötürü Amerikalı tedarikçilerin yaptığı alımlar yüzde 70 artarak 19 milyara yükseldi.

HUAWEİ’YE ÇİP DARBESİ

15 Mayıs’ta Amerika farklı bir yöntem denedi. Huawei ürünlerinin çoğunda kullanılan mikroçipleri hedef alan yeni kurallar açıklandı. Kurallar, bu tür tasarımları alıp, Tayvan'da TSMC ve Çin'deki SMIC'ye ait olanlar gibi çalışan silikona dönüştüren fabrikalara yöneliktir. Huawei ürünlerinin yapımında hiçbir Amerikan aracının kullanılamayacağı da belirtiliyor. Her büyük microçip üreticisinin Amerikan aracılarını kullandığı biliniyor. ABD bu yolla tamamen Huawei’yi dondurmayı hedefliyor. Çin teknoloji devi, ABD’nin kararını “dünya çapında tüm sanayiyi baltalamakla tehdit eden” “zararlı” bir karar olarak kınadı.

DARBEDEN KURTULUŞ VAR MI?

Mikroçip bir Amerikan icadı. Ama yongacılık (mikroçip üreticiliği) işi küresel bir hale geldi. Bugünlerde en büyük yarı iletken firmaların ABD’deki satışları yüzde 27 civarında. Ürünlerin ise sadece yüzde 20’si ABD’de üretilmektedir. Huawei, tedarikçileri değiştirerek ve Amerikan dışı fabrikalardan satın alarak Amerika'nın orijinal kara listesinin en kötü etkilerinden kurtuldu. Fakat son alınan önlemler ürün darboğazı üzerinde duruyor. Huawei’nin üretimi tamamen durdurulmaya çalışılıyor.

Huawei, hayatta kalmanın tehlikede olduğunu söyledi. Piyasalar daha akıcı ama ilerleyen günlerde bu durum tersine dönebilir. Zira Hong Kong'da işlem gören tahvillerinin fiyatı zar zor düştü. Ayrıca şirket, geçtiğimiz yıl büyük nakit tamponlarını ve stoklarını güçlendirerek geçirdi. Şimdi kuralları ortadan kaldırmak için yeni bir yol arayışı başlayacak. Çin'in, Huawei'nin hayati bir parçası olduğu kendi çip endüstrisini inşa etmek için uzun vadeli projesi, her zamankinden daha önemli görülecektir. 15 Mayıs'ta Çin'in en büyük yonga üreticisi SMIC, devlet yatırımcılarından 2 milyar dolar topladığını ve Çin'deki kapasitesini altı kat artırmayı planladığını söyledi.

SİYASİ ÇATIŞMALAR YATIRIMLARI ENGELLEMEDİ

Çip endüstrisine yönelik uygulanan kuralların dışında ileride teknolojiyi hedef alan daha farklı uygulamaların gelmesi bekleniyor. Fakat bu durumda Çin’de faaliyet gösteren Apple gibi Amerikalı şirketler için olumsuz sonuçlanabilir. Washington ve Pekin arasındaki siyasi bağlar gerildikçe, teknoloji şirketleri her iki ülkeyi de mutlu tutmanın yollarını deniyor. Tayvan merkezli TSMC, Arizona’da 12 milyar dolarlık çip üretim tesis kuracağını söylerken, Çinli sosyal medya devi ByteDance, en popüler uygulaması TikTok’u çalıştırmak için Disney yöneticisi Kevin Mayer’i atadığını söyledi. Öte yandan ByteDance, yönetim koltuğuna Amerikalı bir yönetici atayarak uygulamaya yönelik şüpheleri azaltmayı amaçlıyor.

ABD ve Çin arasında ortaya çıkan teknoloji savaşları çip üretim endüstrisini daha az verimli hale getirmeyi garanti ediyor. Asıl soru, teknolojik nüfuzu kullanmanın, onu doğuran Amerikan hakimiyetini baltalayıp baltalamadığıdır. Amerikan yonga yapma teknolojisinin ne kadar hayati olduğunu kimse bilmiyor, çünkü şimdiye kadar bunu öğrenmek için bir neden yoktu. Birçok hükümet Çin'in gücüne karşı temkinli. Ama firmalarına kiminle iş yapmalarına izin verildiğini söyleyen Amerikan politikalarına karşı çıkabilirler. Hatta Amerikan tedarikçilerini küçülterek bu tür kısıtlamalardan kaçmanın denemeye değer olduğu sonucuna varabilirler.

Ne de olsa bu daha önce de oldu. Havacılık endüstrisi, Amerika'nın kıskançlıkla koruduğu bir diğer yüksek teknoloji. Acımasız ihracat kurallarına uyma zorluğu, jargonda Amerikan teknolojisi içermeyen “ITAR içermeyen” ürünler için bir satış noktası olduğunu kanıtladı. Amerika şahinleri açıkça Huawei’nin silahlarını fırlatma ve Çin’in teknolojik gelişimini yavaşlatma şansının bu uzun vadeli riske değer olduğunu düşünüyor.

Donald Trump Amerika Birleşik Devletleri