ABD Başkanlık seçimleri

ABD Başkanlık seçimlerinde oy sayım işlemleri her ne kadar pek çok eyalette sona ermiş olsa da posta yoluyla kullanılan oyların sayı hali hazırda pek çok eyalette devam ediyor. Dolayısıyla Amerika’nın Başkanı henüz belirlenebilmiş değil. Bu durum pek çok senaryonun yaşanma ihtimalini ve çözümlerinin ne olacağının sorgulanmasına yol açtı. Bunlardan biri de delege sayısında her iki adayında eşitliği yakalama ihtimali oldu. Böyle bir durum yaşanırsa ABD Başkanı nasıl belirlenecek?

05/11/2020 12:39 Güncelleme: 05/11/2020 14:14

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) başkanlık yarışında Joe Biden ile Donald Trump arasında devam eden seçim yarışı salıncak eyaletlerde düğümlendi. Eldeki sonuçlara göre her iki aday için ne kazandı ne de kaybetti denebiliyor. Kim eyaletlerde oyların tamamı henüz sayılabilmiş değilken, kimi eyaletlerde de kim sandıktan çıktığı belli oldu. Seçim sonuçların belirlenemediği salıncak eyaletlerde posta yoluyla kullanılan oyların zaman almasıyla söz konusu belirsizlik günlerce belki haftalarca sürebilir. En az 270 delegeye ulan ilk aday seçimlerin galibi olacak.

YETERLİ DELEGE SAYISINA ULAŞILAMAZSA NE OLACAK?

Amerika Birleşik Devletleri’nde seçim sistemi Türkiye’ye göre epey bir farklı. Amerikalı seçmen, sandığa gittiğinde doğrudan yeni başkanı ve yardımcısını değil bu ikiliyi seçecek olan seçiciler kurulu delegelerini seçiyor. Bundan ötürü seçim sonucunda bir başkan adayının aldığı oy sayısının değil de kazandığı delege sayısı belirleyici oluyor. Nitekim 2016 yılında düzenlenen seçimlerde Demokrat partinin adayı Hilary Clinton Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’tan daha fazla oy olmasına rağmen seçiciler kurulunda yeteri çoğunluğa ulaşamamış ve seçimleri kaybetmişti.

“Electoral Collage” denilen seçiciler kurulum Senato ve Temsilciler Meclisi’nin toplam üye sayısı olan 538 delegenden oluşuyor. Delege sayısı 270’e ulaşan başkan adayı seçimin de galibi oluyor.

HANGİ SENARYO’DA TAM EŞİTLİK MÜMKÜN?

Her iki adayın 269 delege elde ettikleri bir senaryo mümkün mü? sorusunun cevabı salıncak eyaletlerde gizli. Böyle bir durumun yaşanabilmesi için Demokrat aday Joe Biden’ın Winsconsin, Nevada, Arizona, Michigan eyaletlerini kazanması gerekiyor. Aynı şekilde Donald Trump da geri kalan Georgia, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Alaska'yı kazanmalı. Hali hazırda sayılan oylara göre düşük bir ihtimal olsa da bu senaryonun gerçekleşmesi mümkün.

DELEGE SAYISINDA EŞİTLİK YAŞANIRSA ABD BAŞKANI NASIL SEÇİLECEK?

Adayların eşit delege sayısına ulaşma ihtimali her ne kadar düşük olsa da ABD Anayasası 269’luk eşit delege sayısı olabileceğini öngörmüş ve bu çıkmaza çözüm getirmiş.

ABD'nin 12'nci Anayasa Değişikliği seçim kurulunda yapılan oylamada kazanan çıkmazsa Kongre'ye son kararı verme hakkı tanıyor. Başkan Temsilciler Meclisi tarafından seçilirken, Senato da Başkan Yardımcısını seçiyor. Böyle bir durumun yaşanmasında Demokratların Temsilciler Meclisi’nde ve Cumhuriyetçilerin Kongre’de çoğunluğa sahip olmaları göz önüne alınması gerekiyor. Fakat bu sistemde her eyaletten bir oy çıkıyor.

HANGİ ADAY AVANTAJLI OLUR?

Demokratlar 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nde 232 temsilci ile çoğunluğa sahip. Fakat temsilciler ayrı ayrı oy kullanmıyor. Her eyaletin bir oy hakkı bulunuyor. Buna göre 26 oy alan aday başkan seçiliyor. Yalnız bu durumda daha az temsilcisi olan Cumhuriyetçiler avantajı elde edebilir çünkü daha fazla eyalette temsilcileri bulunuyor.

Sonuç olarak bu durum Donald Trump için bir avantaj oluşturuyor. Senato da ise Cumhuriyetçiler çoğunlukta olduğu için Mike Pence'in yeniden seçilme ihtimali oldukça yüksek.

ABD SİYASİ TARİHİNDE DAHA ÖNCE BÖYLE BİR ŞEY YAŞANDI MI?

ABD'nin siyasi tarihinde bu durum bir kez gerçekleşmişti. 1800'de ABD'nin 3'ncü Başkanlık seçimi için Bağımsızlık Bildirgesi'ni hazırlayanlardan biri olan Thomas Jefferson, rakibi Aaron Burr ile aynı delege sayısına ulaşmıştı. O zamanlar anayasada bu duruma kesin bir çözüm bulunmuyordu. Bu yüzden Temsilciler Meclisi, 36 seçim sonrasında Thomas Jefferson'u başkan yapmıştı.

Böyle bir tıkanıklığın tekrar yaşanmaması için 1804'te Anayasa'nın 12. değişiklik kabul edildi.

Donald Trump Joe Biden Amerika Birleşik Devletleri